The Anatolian Diagonal: A Broad Left-Lateral Shear Zone Between the North Anatolian Fault Zone and the Aegean / Cyprus Arcs

Authors : Gürol Seyitoğlu, Esra Tunçel, Bülent Kaypak, Korhan Esat, Ergin Gökkaya

Pages : 93-116

Doi:10.25288/tjb.1015537

View : 24 | Download : 11

Publication Date : 2022-04-15

Article Type : Research

Abstract :Türk-İran Platosu, Arap ve Avrasya levhalarının çarpışmaları ile ilişkili Bitlis-Zagros Kenet Zonu’nun ard ülkesinde yer alır. Platonun iç deformasyonunun yakın zamanda ayrıntılı biçimde incelenmesi, sağ ve sol yanal doğrultu atımlı yapıların çoklu kesişme noktalarının varlığını ortaya çıkarmış ve bu kaçınılmaz olarak Anadolu Çaprazı adı ile anılan geniş sol yanal makaslama zonu ile açıklanmıştır. Anadolu Çaprazı’nı sınırlayan ve iç deformasyonuna neden olan faylar, yüksek çözünürlüklü uydu görüntüleri, depremlerin odak mekanizması çözümleri ve deniz alanlarındaki yayınlanmış sismik yansıma kesitleri yardımıyla incelenmiştir. Anadolu Çaprazı, Orta Anadolu Fay Zonu ile Doğu Anadolu Fay Zonu arasında 170 km genişliğe ve Erzincan ile Kıbrıs Yayı arasında 850 km uzunluğa sahip, KD-GB yönelimli bir sol yanal makaslama zonudur. Bu zon, Kuzey Anadolu Fay Zonu ve Güneydoğu Anadolu-Zagros Fay Zonu ile en az dört kesişim noktasına sahiptir. Anadolu Çaprazı’na ait Ecemiş-Deliler Fayı’nın Akdeniz’deki uzanımı olan Biruni Fayı, Kıbrıs Yayı’na ve Piri Reis Sırtı’na (Mediterranean Ridge) Kıbrıs’ın batısında ulaşmaktadır. Bu yapı, Antalya – Kekova Fay Zonu ile daralmalı sıçrama oluşturmakta olup, bu nedenle Antalya havzasında KB-GD doğrultulu bindirmeler ile temsil edilen Florence Yükselimi ve Antalya Bindirmesi meydana gelmiştir. Diğer bir daralmalı sıçrama alanı ise Antalya-Kekova Fay Zonu ile Pliny-Strabo Fay Zonu arasında gelişmiş olup, burada Rodos havzasının bindirmeler ile kontrol edilen kuzey kenarı bulunmaktadır. Bu neotektonik çerçeve içinde, varlığı oldukça tartışmalı olan Pliny ve Strabo faylarının karadaki devamı olarak değerlendirilen sol yanal Fethiye – Burdur Fay Zonu’na ihtiyaç bulunmamaktadır. Aslında, Anadolu Levhasının batıya hareketi, sol yanal Anadolu Çaprazı Makaslama Zonu, Antalya-Kekova Fay Zonu ve Pliny-Strabo Fay Zonu ile sağ yanal Kuzey Anadolu Fay Zonu tarafından karşılanmaktadır.
Keywords : Anadolu Çaprazı, Doğu Anadolu Fay Zonu, Neotektonik, Doğu Akdeniz, Kıbrıs