Akseki (Antalya) Boksit Yataklarının Jeoloji, Jönez ve Maden Bakımından Etüdü ve Diğer Türkiye ve Avrupa Boksitleriyle Mukayesesi

Authors : Ekrem Göksu

Pages : 79-140

View : 16 | Download : 7

Publication Date : 1953-10-31

Article Type : Research

Abstract :Türkiyede halen bilinen Boksit yataklarının jeolojik ve madencilik bakımından incelenmesini ve elde olunan neticelerin Avrupa Boksitleriyle kısa bir mukayesesini yapan bu etüdümüz; 1947, 1948, 1950, 1951 ve 1952 senelerinde M.T.A. Enstitüsünün Türkiye Boksit sahalarında yaptırdığı aramaları tedvir ettiğimiz zamanlarda topladığımız vâsi materyelin gerekli şekilde işlenmesinden ibarettir. Yeraltı galeri aramaları, sayısı binden fazla küçük kuyu ve yarma hafriyatı, yüzlerce Boksit numunesi, 350 ince kesit ve 1000 küsur kimya analiz raporları bu toplanan materyel meyanındadır. Ayrıca zikri geçen senelerde Boksit sahalarında yapılan müşahedeleri ve müteaddit jeolojik löveleri de buna eklemek lâzımdır. Etütlerimizin siklet merkezini Akseki Boksit Bölgesi teşkil etmiştir. Zonguldak ve Islahiye (Cabbar Dağı) Boksitleriyle ikinci derecede meşgul olunmuştur. Boksit aramalarını yaptıran müessesenin gayesi birinci derecede ekonomik idi: Nerede, ne kadar ve ne kalitede Boksit vardır? Bu üç sualin cevabını teşkil eden ve nihaî raporları tarafımızdan tanzim olunan bilgiler arasından ancak ‹ ilmî › mahiyet taşıyanları seçilmiş, madenlerin zenginliğine, yerlerine vesair ekonomik kıymetlerine dair detaylı bilgiler ancak kısa özetler halinde etüd çerçevesi içine alınmıştır. Yatakların jeolojisi bahislerinde detaylı müşahedeler dercolunmuştur. Buna mukabil bölgelerin umumi jeolojisi gayet kısa olarak anlatılmıştır. Çünkü bilhassa Akseki Boksit bölgesi için detaylı jeolojik bilgileri ihtiva eden bir eser 1949 senesinde Blumenthal-Göksu(18) tarafından neşredilmiştir. Bu eserden yalnız (Şekil 2)de görülen tektonik harita bazı tadillerle aynen alınmıştır. Islahiye bölgesinin 1:100.000 ölçekli jeolojik hartası (Jeol. H. III) Dr. S. Türkünal'ın M. T. A. arşivindeki orijinal haritasından aynen kopye edilmiştir. Bizatihî Cabbar Dağına ait yatak haritası ve kesiti ise, tarafımızdan yapılmıştır. Boksit cevherinin Alüminyum sanayiindeki önderlik rolü, bunu çok evveldenberi anlamış memleketlerin Boksit araştırmalarına verdikleri ehemmiyetten dolayı bilinmektedir. Dünya Boksit literatürünün sayısı bir hayli kabarıktır. Bizim elimize geçenler, ancak literatür listesinde zikrettiklerimizden ibarettir. En yeni ve değerli Boksit literatürleri de elimize geçmiş olmasına rağmen, bunların hiçbirisi Akdeniz memleketlerindeki Boksitleri Yunanistandan ileriye geçirmemiştir. Türkiye Boksitleri henüz Dünya literatürüne geçmemiştir. Fakat gerek yukarda Almanca olarak neşrini zikrettiğimiz eser ve gerekse 1952 Eylül ayında Cezayir Enternasyonal Jeoloji Kongresine sunduğumuz tebliğler sayesinde memleketimizde de hatırı sayılır şekilde Boksit yataklarının bulunduğu dünyaya ilân edilmiş bulunmaktadır. Büyük para ve emek sarfıyla Boksit araştırmalarını yaptıran ve ilişik etütlerimi yapmama fırsat veren M.T.A. Enstitiüsü Genel Direktörlüğüne teşekkür etmeği bir borç sayarım.
Keywords : Boksit