Orta Anadolu (Ankara ve civarı) Havzalarının Gravite & Manyetik Yöntemler ile Modellenmesi

Authors : Murat Özkaptan

Pages : 141-166

Doi:10.25288/tjb.546581

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2019-04-01

Article Type : Research

Abstract :Orta Anadolu havzaları; kuzeyde Pontidler, güney-güneydoğudan ise Kırşehir ve Toros tektonik bloklarıyla  sınırlandırılmıştır. Havzalar, Neotetis Okyanusu’nun kuzey segmentinin Pontidler altına yitim sürecini de (Senozoik)  kapsayacak şekilde günümüze kadar tortul birikimleriyle bölgede önemli jeolojik yapılardır. Bu çalışma kapsamında,  coğrafik olarak günümüzde Ankara ve yakın civarında yüzlek vermiş bu yapılar, literatürdeki çalışmalar dikkate  alındığında; Kırıkkale-Bala, Alcı-Orhaniye, Haymana ve Tuzgölü havzaları olarak isimlendirilmektedir. Tortul birikim  evreleri, litolojik yapıları ve oluşum mekanizmaları büyük benzerlikler göstermesine rağmen bugünkü bulundukları  coğrafik konumları bakımından farklı havzalar olarak dikkate alınmıştır. Yapılan bu çalışmada, belirtilen bu havzalar  gravite ve manyetik yöntemler ile incelenerek, daha derindeki yapıları ile alakalı bilgiler elde edilmiştir. Özellikle  Haymana ve Kırıkkale-Bala havzaları, bölgedeki en kalın tortul birikimine (yaklaşık 8-9 km) sahiptirler. Havzaların  yeraltındaki yapıları gravite yöntemi ile modellenerek birbirleri ile olan ilişkileri ve bağlantıları ortaya çıkartılmıştır.  Özellikle, Tuzgölü ve Haymana havzalarının geçmiş jeolojik dönemlerde tek bir havza olduklarına dair literatürdeki  süregelen tartışmalara gravite ve manyetik veriler ile bir açıklama getirilmeye çalışılmıştır. Havza içlerinde, gravite  verisinde ani bir değişim gözlenmeyen fakat pozitif manyetik anomali veren alanlar, yüzeye yakın Neojen yaşlı  volkanik birimlerin varlığı ile ilişkilendirilmiştir. Ayrıca, bölgeden geçen İzmir-Ankara-Erzincan Kenet Kuşağı’nın  yine bu havzalar üzerindeki tektonik deformasyon evrimine ait önemli veriler ortaya konulmuştur. Havzaların bu  derinlikle değişim bilgileri, özellikle çevrelendikleri tektonik bloklar dikkate alındığında bölgenin geçirmiş olduğu  jeodinamik evrimine yönelik yeni bilgiler sunmaktadır. 
Keywords : 2.5B Modelleme, Gravite, Havza evrimi, Manyetik, Orta Anadolu havzaları