Kuvaterner Yaşlı Güneydoğu Karadeniz Fayı’nın Arazi Verileri ve Bunun Tektonik Önemi, Doğu Pontidler, Türkiye

Authors : Mustafa Softa, Tahir Emre, Hasan Sözbilir, Joel Q. G. Spencer, Mehmet Turan

Pages : 17-40

Doi:10.25288/tjb.504050

View : 20 | Download : 10

Publication Date : 2019-01-01

Article Type : Research

Abstract :Doğu Pontidler, Arabistan-Avrasya levhalarının yakınlaşmasından dolayı sıkışmalı fay geçişi (transpressional)  içerisinde, 0,5 mm’den fazla bir hızla "push-up” geometrisiyle yükselen aktif bir dağ kuşağıdır. Söz konusu yükselim, Karadeniz’e cephe dağ önlerinde ilk kez bu çalışmada haritalanan ara aşmalı (en échelon) geometrili eğim/verev atımlı normal fay segmentleri tarafından karşılanmaktadır. Yaklaşık 65 km uzunluğunda ve 1 km genişliğinde 9 farklı parçadan oluşan Güneydoğu Karadeniz Fay zonu boyunca yapılan kinematik çalışmalarda eğim açıları 60 o -90 o  ve kayma açıları (rake) 32 o -90 o  arasında değişen ve sahil kesimindeki dağ önlerini denetleyen çok sayıda fay düzlemi ölçülmüştür.   Bu çalışmada varılan sonuçlar, (i) Doğu Pontidler’in kıyı şeridinde gözlenen bu faylanma, başlangıçta σ1’in yatay  konumlu olduğu sıkışmalı bir ortamda oluşan bindirme fayı ve ters bileşenli doğrultu atımlı faylar nedeniyle kabuk kalınlığını artırdığını ve bunun sonucunda yatayda olan σ1 düşey konuma geçerek eski zayıflık zonlarının normal faylar şeklinde yeniden çalıştığını, (ii) Güneydoğu Karadeniz Fayı olarak tanımlanan bu zayıflık zonunun Kuvaterner’de yüzey faylanmasıyla sonuçlanmış depremler ürettiğini ve bu nedenle Türkiye Diri Fay Haritası’nda "Kuvaterner Fayı” sınıfında değerlendirilmesi gerektiğini göstermektedir.
Keywords : Doğu Pontidler, Güneydoğu Karadeniz Fayı, kinematik analiz, tektonik jeomorfoloji