Orta-Geç Pleyistosen Yaşlı Gürlek-Kocabaş (Denizli) ve Örtülü (Afyon) Travertenlerinin Sedimantolojik Özellikleri ve Paleoortamsal Gelişimine ait ilk bulgular (GB-Türkiye)

Authors : Ezher Toker Tagliasacchi

Pages : 1-22

Doi:10.25288/tjb.358160

View : 15 | Download : 5

Publication Date : 2018-01-01

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışma, benzer depolanma sistemi içerisinde çökelmiş olan Gürlek-Kocabaş (Denizli) ile Örtülü (Afyon)  travertenlerinin sedimantolojik özellikleri ile bu karasal karbonatların çökelme koşullarının ve döneminin  karşılaştırmalı olarak incelenmesi sonucu elde edilen ilk bulguları içermektedir. İnceleme alanları, GB-Türkiye’deki  neotektonik dönemde genişleme tektoniğine bağlı olarak açılmaya başlamış birbirlerine komşu, KB-GD uzanımlı  Denizli Grabeni (Gürlek-Kocabaş) ile KD-GB uzanımlı Acıgöl Grabeni (Örtülü) içinde yer almaktadır.  Gürlek-Kocabaş travertenlerinin bataklık-havuz ve havuz düzlüğü fasiyeslerinin gözlendiği, sığ-havuz gibi çöküntü  depolanma sistemi içinde çökelmiş olduğu, Örtülü travertenlerinin ise, yer yer ortam enerjisinin daha yüksek olduğu  yamaç depolanma sisteminde ve aynı zamanda sığ, otsul, enerjisi daha düşük sığ-havuz depolanma sisteminde  çökelmiş olabileceği yapılan bu çalışmada belirlenmiştir. Gürlek-Kocabaş travertenlerinin yanal devamlılığı yüzlerce  metre sürerken, Örtülü travertenleri, birkaç yüz metre devam etmekte ve daha sonra Acıgöl Graben’ine doğru akarsu  tufalarına geçiş göstermektedir. Paleosol seviyeleri, iki traverten çökelinde de belirgin olarak gözlenmektedir. Elde  edilen ilk polen verilerine göre, genellikle otsul ve açık tohumlu bitkilere ait polenlerin varlığı (Pinaceae, Cedrus,  Artemisia, Quercus) bölgede iklimsel salınımlar açısından da önemli veriler içermektedir. İncelenen örneklerde  Artemisia formunun varlığı, bu karasal karbonatların çökeliminde, serin ve kurak iklim koşullarını işaret etmektedir.  U/Th radyometrik yaş tayinlerine göre, iki traverten çökeli Orta-Geç Pleyistosen döneminde çökelmiş ancak Gürlek-Kocabaş  travertenleri,  çökelimine  85  bin  yıl’a  kadar  devam  etmiş  olmasına  rağmen,  Örtülü  travertenlerinin  çökelimi  yaklaşık  308 bin yıl önce tamamen sonlanmış olduğu bu çalışmada belirlenmiştir.
Keywords : Depolanma ortamları, GB-Türkiye, litofasiyes, Orta-Geç Pleyistosen, palinoloji, traverten