Palu ve Keban Baraj Gölü Arası, Fırat Nehri Kıyı Sedimanlarının Jeokimyasal Özellikleri ve Endüstriyel Hammadde Olarak Kullanılabilirliğinin İncelenmesi

Authors : Aynur Irmak, Leyla Kalender, Mehmet Yilmaz, Özge Erdoğan Yamaç

Pages : 283-311

Doi:10.25288/tjb.325408

View : 19 | Download : 6

Publication Date : 2017-08-01

Article Type : Research

Abstract :Palu ve Keban Baraj gölü arası Fırat Nehri kıyı sedimanlarının kimyasal bileşimleri, Fırat Nehir sedimanlarının  sub-litar anit ve feldispatlı litaranit olarak adlandırılabileceğine işaret etmektedir. Ana oksit içerikleri bakımından,  Holosen Fırat Nehir sedimanlarının, Fe 2 O 3 , MgO, CaO ve TiO 2   konsantrasyonlarının, UCC (üst kıtasal kabuk)’dan  yüksek ve SiO 2 , Al 2 O 3 , Na 2 O ve P 2 O 5  bakımından ise tüketilmiş olduğu söylenebilir. Söz konusu sedimanların Pb  izotop bileşim oranlarının büyük çoğunluğu, nehir sedimanlarının yerel litolojik birimlerin ayrışmasının doğal  sonucu olduğunu göstermektedir. Özellikle,  206 Pb/ 207 Pb (=1,20−1,22) oranı dikkate alındığında, P2, P4, P13, P17,  P30, P43, P44, P46 ve P49 kodlu örnek noktalarında nehir sedimanlarının daha çok mafik volkano-sedimanter  kayaçlardan gelen doğal kurşun değerleri aralığında olduğu belirlenmiştir. Fırat Nehri akım yönü boyunca  yüzeyleyen, Pliyo-Kuvaterner yaşlı Palu Formasyonu, Üst-Miyosen-Pliyosen yaşlı Çaybağı Formasyonu ve Üst  Kretase yaşlı Elazığ Magmatitlerinin litolojik özelliklerini taşıdığını göstermektedir. Fiziko-mekanik deneyler Fırat  Nehri kıyı sedimanlarının; görünür özgül ağırlıklarının 2,6 gr/cm 3 , optimum bitüm içeriğinin % 4,6, karışım türü  stabilite değerlerinin >2300 kg olduğunu göstermektedir. Bu çalışma, Doğu Anadolu Fay Zonu batısından alınan  sediman örneklerinin (P39’dan P50’ye kadar), fiziko-mekanik özellikleri, kil boyu malzeme içeriğinin, P1 den P38’e  kadar alınan nehrin doğusundaki sediman örneklerinden yüksek olduğunu göstermektedir. Elde edilen tüm sonuçlar,  P1 nolu örnek noktasından P39’a kadar, Doğu Anadolu Fay Zonu doğusunda, nehir sediman örneklerinin, agrega  olarak hem beton hammaddesi hem de bitümlü sıcak karışım üretiminde, inşaat endüstrisinde hammadde olarak  kullanımının stabilite ve akma açısından uygun olduğunu göstermektedir.
Keywords : Agrega, Endüstriyel hammadde, Fırat Nehir Sedimanları