Divriği (Sivas) Yöresinin Jeolojisi ve Yapısal Evrimi

Authors : Hüseyin Yılmaz, Ali Yılmaz

Pages : 13-46

View : 13 | Download : 9

Publication Date : 2004-02-01

Article Type : Research

Abstract :İnceleme alanı, Doğu Toroslar'ın kuzey kesiminde ve Sivas havzasının güney kenarında Divriği, Sincan  ve Kangal arasındaki bir bölgede yer almaktadır. Bu çalışmada yörenin temel jeolojik özellikleri ışığında yapısal  evriminin incelenmesi amaçlanmıştır. İnceleme alanının temeli, Torosların göreli otoktonunu oluşturan Alt Paleozoyik yaşlı kırıntılı kayalar,  Üst Paleozoyik-Mesozoyik yaşlı platform türü karbonatlar, allokton konumlu Üst Kretase yaşlı ofıyolitli karışık  ve Jura yaşlı ofıyolit topluluğundan oluşan bir mozayikle temsil edilmektedir. Bu mozayiğin üzerine  Maastrihtiyen-Kuvaternef aralığında oluşmuş bir örtü, açılı uyumsuzlukla gelmektedir. Örtünün en alt düzeyi  polijenik çakıltaşı ile başlayan Maastrihtiyen yaşlı volkano-tortul diziden oluşmaktadır. Paleosen'de Divriği Granitoyidleri'nden oluşan intrüzif kayalar, temeli oluşturan tektonik birimleri ve  Maastrihtiyen yaşlı volkano-tortul diziyi kesmiştir. Daha sonra, alt düzeylerden üst düzeylere doğru sıra ile Eosen  yaşlı sığ denizel oluşuklar, Üst Oligosen-Alt/Orta Miyosen yaşlı gölsel ve akarsu tortulları, Üst Miyosen-Alt  Pliyosen yaşlı akarsu ve gölsel oluşukları, Üst Pliyosen-Kuvaterner yaşlı akarsu oluşukları, volkanitler, alüvyon  ve taraçalar ile temsil edilen kayatürü toplulukları açılı uyumsuzlukla kendilerinden daha eski birimlerin üzerinde  yer almaktadırlar. İnceleme alanında, Maastrihtiyen öncesi yaşta olan paleotektonik yapılar, ağırlıklı olarak kuzeye eğimli  bindirmelerle temsil edilmektedirler. Bu yapılar boyunca allokton birimler, göreli otoktonun üzerinde yer almaktadır.  Maastrihtiyen-Alt  Pliyosen  yaşlı  geçiş  dönemi  tektonik  yapıları  kuzeyde  KKB-GGD,  güneyde  ise  KD-GB  uzanımlı  kıvrım  sistemleriyle  temsil  edilmektedir. Buna  göre,  KD-GB  uzanımlı  paleotektonik  birimlerin  oluşturduğu  yükselimin  kuzeyinde  yaklaşık  olarak  KKD-GGB  doğrultulu  sıkışma  egemen  iken,  güneyinde  KB-GD  doğrultulu  bir  sıkışma  egemen  olmuştur.  Üst  Pliyosen-Kuvaterner  yaşlı  Neotektonik  yapılar  ise  atımları  1  km' yi  geçmeyen  KD-GB  ve  KB-GD  doğrultulu  eşlenik  faylar  ve  K-G  doğrultulu  normal  faylarla  temsil  edilmektedir. Yukarıda sunulan temel jeolojik veriler incelendiğinde yöredeki ofıyolitlerin ve ofıyolitli karışığın daha  kuzeyden güneye doğru devinerek üzerleme mekanizmasıyla Toros göreli otoktonu üzerine gelip yerleştiği ve bu  yerleşimin Maastrihtiyen öncesinde tamamlandığı görülür. Bölgedeki granitoyidler, paleotektonik evreden sonra  yerleşmişlerdir.  Maastrihtiyen-Alt Pliyosen aralığında oluşan örtü ise çeşitli doğrultularda gelişen sıkışmanın  güdümünde kıvrımlanmıştır. Geçiş dönemini temsil eden bu sürecin sonunda paleotektonik birimler, inceleme  alanının ortasında yaklaşık KD-GB doğrultulu bir yükselim boyunca yüzeylenmiştir. 
Keywords : Ofiyolit, paleotektonik, neotektonik