Gümüşhane Bölgesindeki Eosen Kumtaşlarının Sedimanter Petrografisi ve Levha Tektoniği Ölçekli Provenansına Bir Yaklaşım / Sedimanter Petrographic Properties of Eocene Sandstones and an Approach to Provenance According to Plate Tectonics in the Gümüşhane Region

Authors : Çiğdem Saydam Eker

Pages : 131-150

View : 16 | Download : 9

Publication Date : 2008-12-01

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada, Gümüşhane bölgesinde yer alan biri volkaniklastik diğeride silisiklastik karakterli Eosen  yaşlı iki kumtaşı baskın istifin sedimanter petrografik özelliklerinin karşılaştırılması ve mineralojik  bileşimlerinden yola çıkarak levha tektoniği yerleşimlerinin tahmini amaçlanmıştır.  Volkaniklastik özellikteki istifin Eski Gümüşhane yöresinde ölçülen kalınlığı 195 m.,  silisiklastik istifin Ünlüpınar (Kelkit) civarında ölçülen kalınlığı ise 280 m. dir. Volkanoklastik istif  gri  renkli, orta, kalın tabakalı kireçtaşı; gri, kahve renkli, ince – kalın tabakalı kumtaşı; gri, yeşil, kahve  renkli marn – kiltaşı ve tüf aradalanmasından ibarettir. Silisiklastik istif ise gri, sarımsı kahve renkli  marn ve daha az olarak açık gri renkli ince, orta tabakalı kireçtaşı, çakıltaşı ve tüf ardalanamsından  oluşmaktadır.   Eski Gümüşhane kesitinin kumtaşları orta taneli, iyi, orta derecede boylanmalı ve tanelerin  dağılımı simetriğe yakın – ince taneye yamuktur. Ünlüpınar kesitine ait kumtaşları orta, ince taneli, çok  iyi – kötü derecede boylanmalı ve taneler, kaba taneye yamuk – ince taneye yamuktur.  Eski Gümüşhane kesiti kumtaşlarının bileşenleri kuvars (monokristalin kuvars, polikristalin  kuvars), feldispat (alkali feldispat, plajioklaz), kayaç parças ı (volkanik kayaç parçası), tali mineral  (olivin, epidot, biyotit, klorit), opak mineral, matriks ve çimentodan ibarettir. Bileşenlerin kayaç içindeki  oranlarına göre: Volkanoklastik istife ait kumtaşları, arkoz ve litik arkoz olarak sınıflandırılmıştır.  Ünlüpınar kesitine ait kumtaşların bileşenleri ise başlıca kuvars (monokristalin kuvars, polikristalin ku vars), feldispat (alkali feldispat, plajioklaz), kayaç parçası (volkanik kayaç parçası, sedimanter kayaç  parçası), opak mineral ve çimentodur.  Bileşenlerin kayaç içindeki oranlarına göre: Silisiklastik istifin  kumtaşları, litarenit olarak adlandırılmıştır.   Her iki istife ait kumtaşları, hem dokusal olarak hem de mineralojik olarak olgunlaşmamıştır.  Volkanoklastik ve silisiklastik istifin kumtaşları magmatik yay, yeniden işlenen orojen bölgesi  ve buna bağlı olarak da yay gerisi bindirme kuşağından türemiştir.
Keywords : Gümüşhane, volkanoklastik, silisiklasik, kumtaşı petrografisi, provenans