17-20 Ekim 2005-Sığacık Körfezi (İzmir) depremlerinin sismik jeomorfolojisi ve bölgedeki gerilme alanları ile ilişkisi, Batı Anadolu

Authors : Hasan Sözbilir, Ökmen Sümer, Bora Uzel, Yalçın Ersoy, Fuat Erkül, Uğur Inci, Cahit Halvacı, Çağlar Özkaymak

Pages : 217-238

View : 17 | Download : 6

Publication Date : 2009-08-01

Article Type : Research

Abstract :İzmir ili ve çevresi İzmir-Balıkesir Transfer Zonu olarak bilinen doğrultu-atımlı faylarca baskın bir  zayıflık zonu içinde yer alır. Bu zonun son aktivitesi 17-20 Ekim 2005-Sığacık körfezi depremleriyle  kanıtlanmıştır. Bu çalışmada Sığacık Körfezi depremlerinin sismo-jeomorfolojik özelliklerinin  bölgedeki aktif faylar ve gerilme dağılımlarıyla ilişkisi tartışılacaktır.  Ana şokları Sığacık Körfezi’nde 17-20 Ekim 2005 tarihlerinde olan orta büyüklükteki üç deprem  (17 Ekim 2005, saat: 05.45, büyüklük Mw=5.4, 17 ekim 2005, saat: 09.46, büyüklük Mw=5.8 ve 20  Ekim 2005, saat: 21.40, büyüklük Mw=5.9) Sığacık Körfezi’nin kara kısmında sismik şok sırasında  gelişmiş tortullaşmayla yaşıt biçim değiş tirme yapılarının (sismitlerin) oluşmasına neden olmuştur. Bu  yapılar depremlerden hemen sonra haritalanmış ve sismo-jeomorfolojik özelliklerine göre  değerlendirilmiştir.  Tortullaşmayla yaşıt biçim değiştirme yapıları Urla Havzası güneyindeki Demircili Köyü ve Yumlu  Çiftliği çevresinde tespit edilmiştir. Bu yapılar karasal tortullarla girik olan çakıllı ve kumlu plaj  çökellerinde gelişmiştir. Sismitler KD-GB ve D-B doğrultulu çatlaklar ile sıvılaşmayla oluşmuş kum  volkanlarından yapılıdır. KD-GB doğrultulu çatlaklar onlarca cm ile birkaç m uzunluğundadır ve yerel  olarak kaynaşmış geometri sunan kademeli bir şekle sahiptir. Bunlar ana fay segmentleri ile uyumlu  olarak K40-70 D doğrultusunda uzanır. D-B doğrultulu kırı klar ise, Sığacık Körfezi’nin kıyı çizgisine  paraleldir ve 8 cm’ye ulaşan eğim atım sunar. Yumlu çiftliğinde, sismik sarsılma nedeniyle KKD doğrultusunda kılcal bir çatlak oluşmuştur. Bununla beraber, Gülbahçe Körfezi’nin batı kenarı  üzerindeki fayın sıçrama alanında (stepover) da küçük ölçekli kitle hareketleri saptanmıştır.   Tortullaşmayla yaşıt biçim değiştirme yapıları sismik sarsılmaya atfedilmesine rağmen, KD/KB  doğrultu atımlı faylar ve D-B oblik atımlı faylarla şekillenmiş olan tektonik çatıyla da zamansal ve  alansal anlamda yakın bir ilişkiye sahiptir. İzmir depremlerinin ana ve artçı şoklarının negatif bir çiçek  yapısı sunan bu tektonik çatıyla uyumluluk sunması bunun en belirgin kanıtıdır. Bu çiçek yapısı  Kuvaterner yaşlı Urla Havzası nı şekillendiren ve yukarı doğru-ıraksayan doğrultu atımlı fay kollarıyla  baskın bir fay zonuyla karakteristiktir. 
Keywords : Sismik jeomorfoloji, çiçek yapısı, Sığacık depremleri, İzmir, Batı Anadolu