Kalkım-Gönen Havzasındaki Kömürlü Tortulların Paleoekolojik Özellikleri, Kuzeybatı Anadolu

Authors : Saniye Duygu Üçbaş Durak, Mehmet Serkan Akkiraz

Pages : 239-258

Doi:10.25288/tjb.298022

View : 16 | Download : 5

Publication Date : 2016-08-01

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışma, Geç Oligosen-Erken Miyosen yaşlı Kalkım-Gönen Havzasındaki linyit içerikli tortulların paleoekolojik özelliklerini açıklamaktadır. Bu amaca ulaşmak için, çalışmalar Ünsa ve Metehan olmak üzere iki farklı alanda gerçekleştirilmiştir. Özel bir işletme olan Ünsa madencilik tarafından yaklaşık 187 m uzunluğunda karotlu sondaj yapılmıştır. Karot boyunca volkaniklerle ardalanmalı linyitli ince kırıntılı tortullar egemendir. Metehan bölgesinde de ince kırıntılı tortullarla ardalanmalı linyit düzeyleri bulunmaktadır. İstif yer yer birincil ve ikincil jips oluşumları içermektedir. Bölgedeki tortullar yoğun kırıklı ve kıvrımlı yapıya sahip olup kıvrım eksenlerinin yönlemleri genellikle kuzeydoğu-güneybatı yönlüdür. Bölgedeki açık işletmeden yaklaşık 30 m kalınlığa ulaşan ölçülü kesit alınmıştır. Ünsa sondaj örneklerinde, konifer ormanı bitkilerinden Pinaceae ve Cupressaceae ve ırmak kenarı bitki örtüsü elemanı Alnus formu çok yüksek yüzdelerdedir. Karışık orman topluluğunun temel elemanları Engelhardia , Castanea-Castanopsis , Quercus spp., ve her dem yeşil Quercus olup daha düşük miktarlarda kaydedilmiştir. Sporlar, otsul ve bataklık bitkileri en düşük miktarlarla temsil edilirler. Polen konsantrasyonundaki değişime bağlı olarak 3 farklı yersel polen zonu (Ü/1-3) ayırt edilmiştir. Metahan sporomorf toplulukları genellikle konifer ormanı (ayrılmamış Pinaceae), karışık orman topluluğu ( Engelhardia , her dem yeşil Quercus , Quercus spp., Fagus , Carpinus ) ve ırmak kenarı bitkilerinin ( Alnus ) elemanlarınca zengindir. Sporlar göreceli olarak daha düşük miktarlardadır. Bataklık ormanı ve otsullar ise en düşük yüzdeleri oluşturmaktadır. Sayım sonuçları 2 farklı yersel polen alt zonunun varlığını belirtmektedir (M/1-2). Ayırt edilen bu alt zonlar Ünsa sporormorf topluluklarındaki Ü-2 zonuna karşılık gelmektedir. Her iki alanda tanımlanan polen toplulukları çökelim süresince yoğun bir orman örtüsünün varlığını göstermektedir. Bu  ormanın içerisinde karışık orman bitkileri (her dem yeşil Quercus , Quercus spp., Engelhardia , Castanea- Castanopsis ) ve koniferler (ayrılmamış Pinaceae, Cupressaceae, Keteeleria , Cedrus , Cathaya , Picea ) bulunmaktadır. Irmak kenarlarında en bol bulunan bitki Alnus ’tur. Bu ortamda Ulmus , Zelkova , Carya , Pterocarya ve Liquidambar gibi bitkiler ise daha az miktarda bulunmaktadır. Sayısal iklim sonuçları ve polen toplulukları, her iki alandaki (Kalkım-Gönen Havzası) linyitli tortulların nemli, yağışlı ve sıcak koşullar altında çökeldiğini göstermektedir.
Keywords : Kalkım-Gönen Havzası, Palinoloji