Diyarbakır Hevsel Bahçeleri ve Dicle Nehri: Arazi Değişimlerinin Jeomorfolojik Kayıtları

Authors : Sabri Karadoğan, Catherine Kuzucuoğlu

Pages : 63-76

Doi:10.25288/tjb.297819

View : 18 | Download : 12

Publication Date : 2017-01-01

Article Type : Research

Abstract :Çevre ve çevre sistemleri, geçmişten günümüze birçok medeniyetin ortak mirası özelliğindedir.   Diyarbakır’da bulunan akarsu ve vadi sistemleri de bu özellikleri nedeniyle UNESCO Dünya Doğal  ve Kültürel Miras listesine dâhil edilmiştir. Bu mirasın geleceği bir yandan insanoğlunun seçim ve  eylemlerine bağlıyken, diğer yandan akarsu sisteminin gelişim seyrine ve dinamiklerinin etkisine bağlıdır.  Bu tarihçe, akarsuyun taşkın ovası çevresinde gözlenen taraçalarda ve günümüzde derine kazıdığı ana  kaya ile ilişkilerinde yazılıdır.  Dicle Nehri sisteminin evriminin anlaşılması amacıyla 2014 ve 2015 yıllarında gerçekleştirilen  iki pilot bölgede arazi çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bunlar: (i) Akarsuyun, şehir duvarları (sağ yaka)  ve Üniversite (sol yaka) çevresinde bulunan taraçaları üzerine kurulu Hevsel Bahçeleri, (ii) Diyarbakır  Boğazı’nın aşağı çığırlarında kalan, Karacadağ’ın sağ yakasından Dicle’ye yakınsadığı kesimdeki  alüvyal depolardır. İlksel sonuçlarımız, Dicle Nehri ve vadisinin evrimi hakkında önemli ipuçları ortaya  koymaktadır. Uzun süreli dinamiklerin günümüz yer şekillerinin gelişimine ve akarsuyun geleceğine olan  etkisi göz önünde bulundurulduğunda, Hevsel Bahçeleri ve Diyarbakır çevresindeki Dicle Vadisi’nin  yönetimi ve korunmasının gerekliliği ortaya çıkmaktadır. 
Keywords : Kelimeler: Dicle Nehri, Hevsel Bahçeleri