MANÇU QİNG YÖNETİM SIRASINDAKİ HOVD BAKANLIĞINDA YENİ TORGUTLAR

Authors : Zauryesh Ryskhan, Batmunkh Baasankhuu

Pages : 271-281

Doi:10.55773/tda.1337746

View : 36 | Download : 52

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Other

Abstract :Moğol tarihinin ayrılmaz bir parçası olan Cungar Hanlığı’nın nüfusunun çoğunluğunu teşkil eden Torgutlar, Dört Oyrat’ın dört büyük alt grubundan biri olup tarihte büyük bir yere sahiptir. Torgutlar genellikle XIII. yüzyıldan itibaren tarihî kaynaklarda \"Turhag” şeklinde geçmekte olup, Cengiz Han’ın gece korumasını üstlenen muhafız birliğidirler. Moğol tarih yazımında Batı Moğol boylarından biri olan Torgutlar hakkında günümüze kadar birçok araştırma bulunmaktadır. Ancak Moğolca kaynaklara dayanarak yapılan Türkçe çalışma yok denecek kadar azdır. Oysa bu konuda kaleme alınmış değerli Moğolca eserler mevcuttur. Özellikle Mançu hâkimiyeti döneminde Mançu Qing Devleti’nin Torgutlar da dahil olmak üzere, Batı Moğolları hakkında çıkarttığı emir ve fermanların Türkçe olarak incelenmesi, bu konunun kapsamının daha da genişletilmesi açısından büyük önem arz etmektedir. Çalışmamız, Batı Moğolistan’ın Hovd eyaleti Bulgan ilçesinin yerli halkı olan eski ve yeni Torgutlar hakkındaki araştırmanın bir parçasını teşkil etmektedir. 1771\'de Mançular, İtil’den Cungarya’ya göç eden tüm Torgutları bir araya getirip, birkaç sancağı birleştirdiler ve Ünen Süjigt (Eski Torgut) ile Çing Setgelt (Yeni Torgut) adını verdikleri iki sancağa ayırdılar. Eski Torgutlar İli’nin Mançu bakanı, Yeni Torgutlar ise Hovd bakanlığı tarafından yönetildiler. Makalemizde Hovd bakanlığının idaresindeki Çing Setgelt topluluğunun Yeni Torgutları yerleştirmesi, idare yapısı ve organizasyonu hakkında genel bilgileri vermeye çalışacağız. Ayrıca Torgutların soyları, etnik kökenleri hakkında bilim dünyasında birçok fikirler ileri sürülmektedir ancak çalışmanın kapsamı dışında kaldığı için bu konu hakkında bilgi vermemeyi tercih ettik.
Keywords : Mançu, Torgut, Hovd