27 MAYIS 1960 ASKERİ DARBESİ, DARBE SÜRECİNDE SİLAHLI KUVVETLER İÇİNDEKİ BÖLÜNME VE REKABET

Authors : Yaşar Ertürk

Pages : 1-42

Doi:10.55773/tda.1121453

View : 230 | Download : 287

Publication Date : 2023-07-24

Article Type : Research Article

Abstract :29 Ekim 1923’de Cumhuriyetin ilan edilmesi ve Mustafa Kemal Atatürk’ün Cumhurbaşkanı seçilmesiyle 622 yıllık Osmanlı Mutlak Monarşisi sona ermiştir. Atatürk’ün 3 Eylül 1923’de kurduğu Cumhuriyet Halk Partisi tek partili sistemde 1950 yılına kadar iktidarda kaldı. Arada çok partili denemeler olmuşsa da sisteme tehdit olarak algılanarak kapatılmışlardır. 1945’de II.Dünya Savaşı’nın bitmesi ve Batı’nın da dayatmasıyla çok partili sisteme geçilmiş ve o yıl yapılan seçimlerde şaibeli de olsa CHP iktidar olmuştur. Ancak CHP’den kopan Eski Başbakan Celal Bayar ve Ege Bölgesinin güçlü simalarında Adnan Menderes’in kurduğu Demokrat Parti güçlü bir şekilde muhalefet etmekteydi 1950 yapılan seçimde Demokrat Parti iktidar oldu ve 1954 ile 1957 seçimlerinde de iktidarını kordu. DP iktidarının son döneminde üniversitelerde başlayan eylemler ile CHP’ye karşı iktidarın sertleşmesi, gerginliği giderek tırmandırdı. Türk Silahlı Kuvvetleri içinde de alt ve orta rütbedeki subaylar, iç siyasetteki olaylara ve her iki partinin çekişmesine taraf olarak, ordu içinde gizlice örgütlenmeye başladılar. Alt ve orta kademe subayların oluşturduğu bu örgütlenme, İttihat ve Terakki üyesi genç subayların gizliden teşkilatlanmasına bu yönüyle benzemektedir. TSK içinde iktidar muhalifi birçok örgüt birleşerek, 27 Mayıs 1960’da Askeri Darbe yaparak Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes, Bakanlar, Genel Kurmay Başkanı, milletvekilleri, birçok general, ve bürokratı tutukladı. Yassıada’da yapılan yargılamalarla; Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan idam edilmiş, diğerleri de çeşitli hapis cezalarına çarptırılmışlardır. Darbeci askerlerin darbe argümanları hep aynı olmuştur, "vatanı kurtarmak.” Bu eskimeyen İTC’nin söylev ve söylemleri biraz şekil değiştirerek, kurtarıcı tabip, memleketin asıl sahipleri rolüyle Cumhuriyet Tarihi boyunca devam edecektir.
Keywords : Demokrat Parti (DP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Milli Birlik Komitesi (MBK), Darbe, İhtilal, Gizli Örgüt