KAFKASYA'DAN İSTANBUL'A SON ILISU SULTANI DANYAL BEY (Ö. 1871)

Authors : Mustafa Aydin

Pages : 135-162

View : 12 | Download : 8

Publication Date : 2021-10-30

Article Type : Research

Abstract :Bu makalede Kafkasya’da XVI. yüzyılın ikinci yarısından 1844 yılına kadar devam eden Ilısu (Sahur/Zahu) Sultanlığı’nın son sultanı Danyal Bey’in sultan oluşu, Şeyh Şamil’e katılışı ve mücadeleleri, İstanbul’a göç ettikten sonraki yaşantısı ele alınmış ve tam olarak bilinmeyen ölüm tarihi ortaya konulmuştur. Danyal Bey, Ilısu Sultanı olduğu 1831 yılından 1844 yılına kadar Rusya’ya tabi kısmen özerk bir han olarak yaşamıştır. 1844 yılında Rusların bölgedeki nüfuzunu artırma çabasına tepki olarak Kafkasya’nın Rus hâkimiyetinden kurtarılıp, bağımsızlığına kavuşması için mücadele eden Şeyh Şamil’e katılmıştır. Bu tarihten itibaren 1859 yılına kadar Şeyh Şamil’le birlikte Ruslara karşı omuz omuza ve onun "seraskeri” olarak mücadele etmiştir. Bu süreçte Danyal Bey’in bazen çaresizlikten bazen de ümitsizlikten farklı çıkış yolları aradığı da olmuştur. Ruslara teslim olduktan sonra bir süre daha Rus ordusunda görev yapan Danyal Bey, Rus makamlarının izniyle 1869 yılında Osmanlı Devleti’ne göç etmiştir. Bu göçten 1871’deki vefatına kadar olan sıkıntılı sürecin onun yaşantısında derin izler bıraktığı şüphesizdir. Dolayısıyla bu çalışma ile birlikte bu hususlar açıklığa kavuşturularak asil, cömert, mağrur bir devlet adamı ve Kafkas kahramanı olan Danyal Bey’in hayatına dair bir eksikliğin giderilmiş olması ümit edilmektedir.
Keywords : Danyal Bey, Ilısu, Kafkasya, Şeyh Şamil, Rusya, Osmanlı Devleti