19.YÜZYIL OSMANLI KENT KÜLTÜRÜ’NDE SELANİK’TE KAMUSAL MEKANLAR; BAHÇELER: BEŞÇINAR(MEMLEKET/MİLLET), BEYAZ KULE(İTTİHAD) VE PAŞA

Authors : Neval Konuk Halaçoğlu

Pages : 289-308

View : 9 | Download : 5

Publication Date : 2021-04-19

Article Type : Research

Abstract :Günümüzde sınırlarımız dışında kalan Yunanistan Selânik’te Tanzimat sonrası süreçte inşa edilen kentsel mekânlar "Millet Bahçelerinin” kullanımları ve inşa amaçlarına ilişkin tespitler yazımızın içeriğini oluşturmaktadır. Osmanlı’nın son dönemlerinde yeni bir eğlence ve gezi mekânı olarak düzenlenen Selânik’teki Beşçınar (Memleket/Millet), Beyazkule (İttihad) ve Paşa Bahçeleri”nin yapım kararları, kullanım biçimleri ile Osmanlı sonrası süreç bölgede yerinde yapılan incelemelerle değerlendirilmiştir. 1839 Tanzimat Fermanı ve 1856 Islahat Fermanı sonrasında, devlet ve toplum yapısındaki değişikliklere bağlı olarak ortaya çıkan yeni yapılar, toplumun o zamana kadar karşılaşmadığı anıtsal işlev, biçim ve plân şemalarına sahip ağırlıkla neo-klâsik formda kamusal binalar olarak ortaya çıkmıştır. Kamusal alan, yalnızca modernitenin getirdiği yenilik/değişimler için değil, mekânsal olarak kentlerin ve sosyolojik olarak bireyin kendini nasıl ürettiğinin/tanımladığının araştırılması için önemli bir alandır. Yeşil alan, toplumun kamusal alanlardaki yansımalarının görünür bir biçimidir. Osmanlı yöneticileri 1860’lı yıllara gelindiğinde mimarî üretimin siyasal alandaki önemini kavramış, ancak bu mimarî değişim kenti bütünüyle kapsayamamıştır. 19. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan "Millet Bahçeleri” ise konumları, işlevleri, inşa kararları ve süreçleri ile farklı bir kent mekânı oluşumunun izlerini taşımaları açısından halkın ilgi odağı hâline gelmiştir.
Keywords : Balkanlar, Selanik, Millet Bahçeleri, Peyzaj, Osmanlı Mimarisi