HUN VE BULGAR TÜRKÇESİ ÜZERİNE ARAŞTIRMA VE İNCELEMELER 26: HUNSULARA AİT GRUMBATES, TUNA BULGARLARINA AİT CROBATUS ~ KOVRATOS, KOURT ~ KURT, KOTRAGOS, KORMİSİOS ~ KORMİSOŞ’, KRUMESİS ~ KRUMOS, KRUMEL, KRUG VE KIRIM HUN-BULGARLARINA AİT GROD ~ GORDAS KİŞİ ADLARININ (UNVANLARININ) KÖKEN VE ANLAMLARI

Authors : Yusuf Gedikli

Pages : 55-80

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2019-06-25

Article Type : Research

Abstract :Makalemizde ilk olarak 359’da Diyarbakır kuşatmasına katılan Hunsu Türklerinin önderi Grumbates’in kökeni ve anlamı üzerinde durduk. Bu sözün Hun Türkçesindeki biçiminin *Gurbat ve anlamının askerî ve idarî yüksek bir unvan olduğunu açıkladık (Aşağıdaki adların hepsinin anlamı askerî ve idarî yüksek bir unvandır). İkinci olarak Büyük Bulgaristan’ı kuran Crobatus ~ Kovratos (605-641) üzerinde durduk. Unvanın yeniden oluşturmasının *Korbat olduğunu ve bunun *Gurbat ile aynı söz olduğunu ortaya koyduk. Üçüncü olarak yine bu hanın diğer adı olan Kourt ~ Kurt’un doğru biçiminin *Kurt olduğunu ve yukarıdaki iki sözle aynı anlamda olduğunu, fakat onlarla kökteş değil, ocaktaş olduğunu açıkladık. Dördüncü olarak Büyük Bulgaristan’ı kuran Crobatus ~ Kovratos veya Kourt ~ Kurt’un oğlu olan Kotragos (VII. yüzyıl) adı üzerinde durduk ve bu adın babasının unvanı olan Kourt ~ Kurt ile aynı olduğunu, sadece baba - oğul durumundan dolayı unvanın *Kortag olduğunu, bunun unvanın küçültmeli biçimi olduğunu söyledik. Beşinci olarak Tuna Bulgar hanı Kormisios ~ Kormisoş’ (739-756)’un Bulgar Türkçesi yeniden oluşturmasının *Kormas olduğunu belirttik. Altıncı olarak Tuna Bulgar hanı Krumesis (803-814)’in adı üzerinde durduk ve bunun da yeniden oluşturmasının *Kurmas olduğunu açıkladık. Yedinci olarak Tuna Bulgar hanı Krumesis (803-814)’in diğer yazılışı olan Krumos’un yeniden oluşturmasının *Kurmas olduğunu meydana çıkardık. Sekizinci olarak Tuna Bulgar hanı Krumesis (803-814)’in Kurmäs ~ Kurmas üzerinden Slavcada *Kurmel olduğunu keşfettik. Dokuzuncu olarak Tuna Bulgar hanı Krumesis (803-814)’in Slav kaynaklarınca zaptedilen *Krug’ unvanını keşfettik.Onuncu olarak Kırım Hun-Bulgarlarının 527-28’deki lideri Gord ~ Gordas ~Grod üzerinde durduk; bunun aslının *Gord olduğunu izah ettik. Böylece 6 kişinin 10 adı (sanı, unvanı) üzerinde durduk ve bu sözlerin birincisinin *Gurbat, ikincisinin *Korbat, üçüncüsünün *Kurt (son iki sözcük aynı kişiye aittir), dördüncüsünün *Kortag, beşincisinin *Kormas, altıncısının *Kurmas, yedincisinin yine *Kurmas (son ikisi aynı sözün farklı yazımlarının yeniden oluşturmasıdır), sekizincisinin *Kurmel, dokuzuncusunun *Krug’ ve onuncusunun *Gord olduğunu ortaya koyduk. Bu sonuçlardan üç kelime öbeği elde ettik. 1. *Gurbat, *Korbat; *Kormas, *Kurmas ve yine *Kurmas, *Kurmel (6 kelime) 2. *Kurt, *Kortag, *Gord (3 kelime). 3. *Kurg (1 kelime). Birinci öbeğin ilkçil biçimi *Gorbad, ikinci öbeğin ilkçil biçimleri *Gord ve *Gordag, üçüncü öbeğin ilkçil biçimi *Gorg’dur. Her üç öbeğin kök ünlüleri -o-’dur. Hepsinin anlamı askerî ve idarî yüksek bir unvandır.
Keywords : Hunsular, Grumbates, Tuna Bulgarları, Crobatus, Kovratos, Kourt, Kurt, Kormisoş, Krumesis, Krumos, Gord, Gordas