GÜNÜMÜZDE TÜRK KÜLTÜRÜNDE AD VERMENİN SOSYO-KÜLTÜREL ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE BİR ANKET ÇALIŞMASI

Authors : Gökçen Çatli Özen

Pages : 423-444

View : 10 | Download : 4

Publication Date : 2019-08-29

Article Type : Research

Abstract :Ad, bireyi tanımlayan bir isimlendirme biçimidir. Doğası itibariyle ad, birey tarafından bilinçli ve gönüllü alınan değil, aile tarafından bireye verilen kültürel bir damgalama biçimidir. Bu damgalama sadece bireyi değil, aileyi ve bağlı olduğu kültürel yapıyı da kapsamaktadır. Bu sebeple çalışmada, kişi adlarının bireye verilişinin altında sosyal-kültürel-dini-siyasi unsurlar bulunduğu üzerinde durulmaktadır. Ayrıca bireyin ismiyle müsemma olmasıyla topluma aidiyet duyması birbirleriyle bağlantılıdır. Toplumsallaşmanın temelinde kendini bir yapıya ait hissetme olduğu düşünülürse, adın da buna araç edildiği söylenebilir. Çalışmanın araştırma evreni İstanbul olup, araştırma örneklemi burada ikametgâh eden 18 yaş ve üstündeki Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarıdır. Çalışma 750 kişi üzerinde yapılmıştır. Araştırma tekniği kapalı uçlu sorulardan oluşan yapılandırılmış bir anketten ibaret olup, elde edilen veriler SPSS veri analizi ardından yorumlayıcı yaklaşımla tartışılmıştır. Çalışmanın literatür taramasında yüzeysel bir genelleme yapılmıştır: Türklerde çeşitli dönemlerde isim verme anlayışlarını etkileyen unsurlara kısaca değinilmiştir. Bulgular kısmında ise günümüzde bu anlayışın nasıl biçimlendiğine, ismin kim tarafından verildiğine, bireyin ismiyle kurduğu toplumsal bağa, tek/çift isim tercihlerine ve popüler isimlerin hangi sebeplerle daha çok tercih edildiğine bakılmıştır. Çalışmada, ailelerin çocuklarına isim verirken özellikle din ve siyasetten etkilenip, ekseriyetle bu doğrultuda toplumsal bir aidiyet kurdukları görülür. Ayrıca isim verme hiyerarşisinde bir modernleşme yaşandığı ve çocuğun annesinin, çocuğun babasından sonra isim verme hakkına sahip olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla ad vermenin, toplumsal değişmeye göre biçim aldığı görülmüştür.
Keywords : Ad Verme, Din, Siyaset, Türk Kültürü