Baskı Altındaki Uygurlar: Doğu Türkistan'da Sürdürülen Sistematik İnsan Hakları İhlalleri

Authors : Hakan Kolçak, Osman Ercan

Pages : 77-114

View : 10 | Download : 7

Publication Date : 2020-10-31

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışma, komünist Çin yönetimi tarafından Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde gerçekleştirilen insan hakları ihlallerini analiz etmektedir. Çalışmamız, söz konusu ihlallerin anlaşılabilmesi için birincil elden kaynak olarak küresel tanınırlığa sahip insan hakları koruma örgütleri ve sivil toplum kuruluşları tarafından hazırlanan güncel raporları irdelemektedir. Rapor içeriklerinden faydalanılarak şekillendirilen çalışmamız; uluslararası, bölgesel ve yerel hukuki mevzuatın yanı sıra ikincil elden pek çok eserden de istifade etmiştir. Çalışmamıza göre; baskıcı Uygur politikası, negatif ve pozitif statü hakları yönünden önemli sayıda ihlale sebebiyet vermektedir. Bahsi geçen politikanın yumuşatılması ve eğer mümkünse tamamen ortadan kaldırılması sürecinde Türkiye’nin etkin bir rol oynayabileceğini öne süren çalışmamız, Sincan’da sürdürülen hak ihlalleri ile yoğun bir şekilde ilgilenilmesi gerektiğini ifade etmektedir. Mevzu bahis ihlalleri yerinde kavramak ve insan hakları yönünden yardıma muhtaç Uygurların durumunu tespit edebilmek için Sincan’ın başkenti Urumçi’de bir Türk başkonsolosluğu açılmasını öneren çalışmamız, Kaşgar ve Turfan gibi Uygur kimliğini yansıtan Doğu Türkistan vilayetlerinde Türkiye’nin kültürel diplomasi kurumları tarafından temsilcilikler açılmasını tavsiye etmektedir. Doğu Türkistan ile iletişim ve etkileşim kanallarını açık tutacak olan bu temsilcilikler, Uygur Türklerine yönelik sürdürülen hak ihlallerinin teşhis edilmesi ile ihlallere karşı yürütülen mücadele sürecine katkı sunacaktır. Gerek başkonsolosluk, gerekse temsilcilikler marifetiyle elde edilecek bilgilerin sistematik olarak raporlandırılması işleminin Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu tarafından icra edilebileceğini dile getiren çalışmamız, hazırlanacak kurumsal raporların Türk dış politika yapıcıları tarafından uluslararası platformlarda dile getirilmekle beraber Çin ile yürütülen ikili görüşmelerde de gündeme taşınabileceğini savunmaktadır. Çalışmamıza göre; küresel gücünü ve saygınlığını artırmak isteyen komünist Çin rejimi, atılacak diplomatik Türk adımlarına olumlu yaklaşabilir ve nihayetinde baskıcı Uygur politikasını yumuşatabilir.
Keywords : Uygurlar, Doğu Türkistan, Çin, İnsan Hakları, Azınlık Hakları