GÜRCÜ KAYNAKLARINDA İLK KEZ GÖRÜLMELERİNDEN MOĞOL İSTİLASINA KADAR GÜRCİSTAN’DA KIPÇAKLAR VE ÇEVRE BÖLGELER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Authors : Cihan Yalvar

Pages : 279-306

View : 9 | Download : 4

Publication Date : 2020-04-29

Article Type : Research

Abstract :Kıpçaklar’ın Gürcistan’da ilk defa görülmeleri, Gürcü kaynaklarında M.Ö. 336-323 yılları arasında hüküm süren İskender’in Kafkasya’da görüldüğü tarihe denk gelmektedir. Fakat sözü edilen Türk kavminin bölgedeki varlığı ünlü Kiev Knezi Vladimir Monomach’ın (II.Vladimir) öncülüğünde düzenlenmiş olan başarılı seferler sonucunda gerçekleşmiştir. Kral IV. David döneminde başlayan Kıpçak göçleri, Kraliçe Tamara (Thamar) dönemine kadar devam etmiştir. Onlar, Krallık tarafından kendilerine tahsis edilen yaylak ve kışlaklara yerleştirilerek Gürcistan ordusunun önemli bir kısmını oluşturmuşlardır. Gürcistan ordusu içerisinde sayısız seferlere katılan Kıpçaklar sayesinde Gürcistan Krallığı en ihtişamlı dönemlerini yaşamış ve bölgenin mutlak hâkimi olmuştur. Bu doğrultuda, onların etkileri Kral III. Giorgi ve Kraliçe Tamara zamanında zirveye ulaşmıştır. Sözü edilen dönemlerde Kıpçak kökenli Kubasar ve Kutlu Arslan Krallık içerisindeki en nüfuzlu kişiler arasında yer almışlardır. Mezkûr Türk kavminin, Gürcistan üzerinden Güney Kafkasya, Karadeniz, Karadeniz’in doğusu ve Doğu Anadolu gibi bölgelere göç ettikleri görülmektedir. Buralara yerleşen Kıpçaklar’ın bir kısmı Hristiyanlığı bir kısmı ise Müslümanlığı kabul ederek hayatlarını idame ettirmişlerdir. Onların sözü edilen bölgelerdeki izleri günümüzde de görülmeye devam edilmektedir. Makalede, Kıpçakların Gürcü kaynaklarında ilk kez görülmeleri, onların Gürcistan Krallığı topraklarına göç etmeleri ve sırasıyla IV. (II.) David, III. Giorgi, Tamara ve IV. Giorgi Lasha dönemlerindeki askerî faaliyetlerinin yanı sıra Krallık çevresindeki mevcudiyetleri de ele alınmıştır.
Keywords : Kıpçaklar, Gürcistan, Atrak (Otrok), Kubasar, Kutlu Arslan