Fransız Gazeteci Edouard Helsey\'in Gözüyle 1926 Yılında Kemalist Türkiye

Authors : Fatih Selçuk

Pages : 3-47

View : 214 | Download : 182

Publication Date : 2024-07-31

Article Type : Research

Abstract :Atatürk dönemi Türkiye’sinin modernleşme süreci, yüzyıllardır Doğu’ya karşı yerleşik bir yargılar bütünü ve merak ile bakan Batılılar için son derece dikkat çekici bir süreç olmuştur. Cumhuriyet’in ilk yıllarında da Batı’da bu yeni rejime ve onun uygulamalarına dair geniş bir yayın yelpazesi oluşmuştur. Çok sayıda gazeteci bu yıllarda Türkiye üzerine inceleme yazıları yayımlamıştır. Bunlardan birisi 1926 yılında Fransa’nın önde gelen gazetelerinden olan Le Journal adına Türkiye’ye gelerek bir yazı dizisi hazırlayan Edouard Helsey’dir. 16-20 Ekim 1926 tarihli Le Journal gazetesinde yayımlanan bu yazı dizisi, 1926 Türkiye’sini kalkınma, modernleşme ve rejimin niteliği üzerinden ele almıştır. Genellikle reformlar sürecinde uygulanan otoriter politikaları eleştiren ve rejimin geleceği üzerine o tarihte yaygın olan belirsizlik düşüncesini taşıyan Helsey’in yazısı Türkiye’de yoğun bir tepki ile karşılaşmış ve ayrıca Türk hükümetini de harekete geçirmiştir. Bu makale, Helsey’in yazıları üzerinden, tek parti döneminin 1926 yılında dışarıdan bir göz tarafından nasıl görüldüğünü, bu görüşleri diğer gözlemciler ile de kıyaslayarak değerlendirmektedir. Makalenin esası, Helsey’in başka verilerle de sınanan bu görüşleri üzerinden tek parti döneminin bu ilk zamanlarına ait bilgileri yeni bir bakış açısı üzerinden ele almak üzerine kuruludur. Makalenin vardığı sonuç, 1926 yılında Türkiye’deki rejimin bir yıl sonrasının dahi dışarıdan bakan bir göz için son derece belirsiz görüldüğü ve bu söylemin Ankara’yı da aynı şekilde rahatsız ettiği şeklindedir.
Keywords : Tek parti dönemi, Türk modernleşmesi, Atatürk dönemi, Fransız basını, Türk-Fransız ilişkileri