OSMANLI DEVLETİ’NİN AVUSTURYALI SAVAŞ ESİRLERİNE KARŞI TUTUM VE POLİTİKASI (1788-1793)

Authors : Levent Düzcü

Pages : 379-408

View : 22 | Download : 7

Publication Date : 2021-01-27

Article Type : Research

Abstract :Bu makale 1788-1792 Osmanlı-Avusturya, Rusya Savaşı sırasında Osmanlı-ların eline düşen Avusturyalı esirleri konu almakta; Osmanlıların esirlere karşı olan tutumunu ve bu tutumdan ortaya çıkan politikayı irdelemektedir. Savaşla beraber başlayan esaret ile binlerce Avusturyalı esir, Balkanların merkezi sayılabilecek bir nokta olan Rusçuk’ta toplanmış ve oradan Rume-li, Ege adaları, İstanbul ve Anadolu’ya dağıtılmıştır. Esirler gerek Müslü-man gerekse gayrimüslim şahıslara köle statütüsünde verilmenin yanında tersane ve zindan gibi yerlerde de alıkonulmuştur. Elbette binlerce esire karşı nasıl bir muamele yapıldığını tam olarak tespit etmek oldukça zordur; sadece elimizde mevcut Osmanlı arşiv kayıtlarına dayalı olarak bazı çıka-rımlar yapılabilir. Barış antlaşmasının yapılması ile birlikte Avusturya dev-leti hâliyle Osmanlı’nın elinde bulunan esir tebaasının peşine düşmüş, iade süreci başlamıştır. Elçiler üzerinden yapılan iade teşebbüsü ile uzun sürecek bir diplomasi yaşanacaktır. Burada öne çıkan iki önemli sorun vardır: Birin-cisi esirlerin çok farklı bölge ve şehirlere dağılması nedeniyle, iade işlemleri sırasında esirlerin toplanmasında yaşanan güçlük; ikincisi ise esirlerden Müslüman olan Avusturyalılardan dolayı Osmanlı ile Avusturya arasında yer yer yaşanan kriz. Makale Osmanlı Devleti’nin ve özellikle de yöneticile-rinin, eldeki mevcut Avusturya esirlerine karşı tutumunu, yine dönemin yöneticilerinin yazdıkları kayıtlar üzerinden incelerken, ister istemez devle-tin bu konudaki davranış eğilimlerini ve bu eğilimlere bakarak genel bir politikasının varlığına işaret etmektedir.
Keywords : Osmanlı, Avusturya, Esir, Elçi, İslam