İTTİHAT VE TERAKKİ’NİN BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA KAFKASYA POLİTİKASI

Authors : Nurhan Aydin, Kübranur Öztürk

Pages : 469-504

View : 27 | Download : 17

Publication Date : 2019-07-31

Article Type : Research

Abstract :Bir dönemin Türk siyasetine damgasını vuran İttihat ve Terakki, kuruluşu ve faaliyetleri açısından oldukça önemlidir. İlk olarak 1889’da Mekteb-i Askeri Tıbbiye öğrencileri arasında kurulan bu cemiyet, zaman geçtikçe ülke çapında yayılarak faaliyet göstermeye başlamış ve 1908 yılında iktidarı ele geçirmiştir.  Birinci Dünya Savaşı’na girilmesi esnasında ve savaşın devamında iktidarda bulunan İttihat ve Terakki, savaşın gidişatında ve sonraki dönemde de etkisini sürdürmüştür. İttihat ve Terakki’nin Kafkasya politikası, Birinci Dünya Savaşı yıllarında Kafkas Cephesi’nin açılması ile başlamıştır. Cephenin açılmasının ardından İttihat ve Terakki’nin en önemli üyelerinden olan Enver Paşa Harbiye Nazırı olarak atanarak bölgeye gönderilmiştir. Bölgede yaşanan Köprüköy ve Azap Muharebeleri, Sarıkamış Harekâtı cephenin kaderinin belirlenmesi açısından oldukça önemlidir. Rusya, ülkesinde çıkan Bolşevik İhtilali sebebiyle savaştan erken ayrılmış, Osmanlı Devleti ile Rusya arasında Brest-Litowsk Barışı yapılmış, bunda da İttihat ve Terakki’nin yöneticilerinden olan Talat Paşa öncülük etmiştir. Diğer taraftan Azerbaycan’da çıkan karışıklık sebebiyle Azerbaycan da Osmanlı Ordusu’ndan yardım istemiş, Enver Paşa da buraya kardeşi Nuri Paşa’yı göndererek Kafkas İslam Ordusu’nun kuruluşunda etkili olmuştur. Savaşın bitiminin ardından İttihat ve Terakki üyeleri yurt dışına kaçarak faaliyetlerini buradan sürdürmüşlerdir.
Keywords : İttihat ve Terakki, Kafkasya, Enver Paşa, Azerbaycan, Rusya