‘Abdullah Yâfiî’ye Göre Şathiyyâtı Gerektiren Mücbir Sebepler

Authors : Mesut Akdoğan

Pages : 117-140

View : 13 | Download : 14

Publication Date : 2019-12-15

Article Type : Research

Abstract :Tasavvuf tarihinde en çok tartışılagelen konulardan birisi de sûfîlerin "sekr ve gaybet” halinde maruz kalıp kullandıkları şatah ibarelerdir. Şatahâtın zahiren akla, mantığa ve şeriate aykırı görünmesi,  kendi içinde kompleks ve paradoksal bir yapısının olması, tasavvufî tecrübeyi yaşamamış, konuya yüzeysel yaklaşan bir çok ilim adamını bunları reddetmeye ve sahiplerini imânî açıdan sorgulamaya itmiştir. Ancak bu tecrübelerin tahkik ve marifet ehli sûfîlerden sadır olması, hakkaniyet sahibi âlimleri onlar hakkında temkinli olmaya ve bu ibareleri tasavvuf ilmine ve sûfî tecrübeye göre yorumlamaya sevketmiştir. Şatahât genel anlamda ‘ilk defa sekr ve fenâ haline maruz kalan sûfîlerin yaşadığı hâl’ olarak tanımlanır.  h. VIII/ m. XIII. yüzyılda yaşayan Kadirî tarikatının " Yâfiiyye ” kolunun kurucusu olan Abdullah Yâfiî, şatahâtın ve bu hâli tecrübe eden sûfîlerin mazur görülmesi gerektiğini söylemiştir. Bu hallerin icbar ve zorunluluktan kaynaklandığını belirtmiş ve bunun için birçok sebep zikretmiştir. Bu çalışmada, Yâfiî’nin şathiyye kavramına yaklaşımı ve ona göre şatahı gerektiren mücbir sebep ve unsurlar ele alınacaktır.
Keywords : Sûfî Tecrübe, Şatahât, Vâridât, Yâfiî