İSKOÇ AYDINLANMASININ TEMEL DEĞERLERİ VE İSKOÇ DÜŞÜNÜRLER HAKKINDA GENEL BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Sefa Baygül

Pages : 35-48

Doi:10.37991/sosdus.710472

View : 16 | Download : 11

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research

Abstract :Aydınlanmanın Avrupa’yı sarmasıyla beraber Britanya adasıda bu sessiz çığlığa duyarsız kalmamış ve bu serüvene katılmıştır. İngilizlerin kendilerine özgü aydınlanma düşüncesi İskoç Aydınlanması sürecinde etkisini göstermiş olmakla birlikte farklı bir perspektifte eklenerek kendisini göstermiştir. O Döneme İskoçya’da meydana gelen durumlar ise ekonomik, dini ve sosyo-kültürel etkilerle açıklanmaktadır. Çalışmamız kapsamında dini temelde meydana gelen Katolik düşüncenin tepkisiyle ortaya çıkan Protestanlık ve buna bağlı İskoçya’da gelişen Presbiteryenizm temelinde dini öğretilerle İskoç felsefesinin yapı taşları anlatılarak başlanıp, daha sonra İskoç Aydınlanması ve buna bağlı gelişen temel değerler şeklinde incelenmektedir. Daha sonra ise İskoçya’nın yetiştirdiği en bilindik isimlerden olan Hutcheson’dan ahlâk temelli öğreti anlatılmaktadır. Sonrasında ise Hume’un temeli niteliği olan Hutcheson’un düşünceleri esas alınarak benzer düşünceleri ve eleştirileri aktarılmıştır. Son olarak ise Smith’in Hutcheson ve Hume’a dayanarak geliştirdiği teoriler ve felsefi kimliği anlatılarak, aydınlanma dönemi sonuç bölümünde değerlendirilmişidir.
Keywords : İskoç Aydınlanması, Ahlâk, Hutcheson, Hume, Smith