Lise Öğrencilerinin Para Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla İncelenmesi

Authors : Turan Şimşek

Pages : 49-63

Doi:10.37991/sosdus.637956

View : 28 | Download : 13

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Other

Abstract :Toplumda iş bölümünün gelişimiile birlikte artan mübadele ve yoğunlaşan ticari ilişkiler takas edilen mallar arasında uyumsuzlukları beraberinde getirmiş, bu uyumsuzluklara çare olarak insanlar arasında seçilecek bir malın değerini öbürleri için değer ölçüsü kabul etme eğilimini ortaya çıkarmıştır. Bir ortak değer bulma zorunluluğu paranın ortaya çıkışına yol açarken tarihsel süreç içinde paraya ilişkin gelişmelerle birlikte, bireylerin parayı kullanma ve anlamlandırma biçimi değişmiştir. Bu bağlamda günlük yaşamın hemen hemen her anında kullanılan paranın bireyler tarafından nasıl algılandığı ve bireylerin para kavramına yükledikleri anlamların bilinmesi önemlidir. Lise öğrencilerinin para kavramına ilişkin metaforik algılarını ortaya çıkarmayı amaçlayan bu araştırmada nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırma,lise öğrencilerinin para kavramına ilişkin metaforik algılarının tespit edilmesine, bilinçli tüketim bağlamında para yönetimi ve finansal okuryazarlık düzeyinin artırılması için önerilerde bulunulmasına odaklanmıştır. Çalışma grubu, sosyo ekonomik özellikleri birbirinden farklı üç farklı lisede öğrenim gören 256 öğrenciden oluşmaktadır. Öğrencilerin % 10.93’ü 9. Sınıfta (n= 28), % 17.57’si 10. Sınıfta (n= 45), % 39.84’ü 11. Sınıfta (n=102) ve % 31.64’ü 12. Sınıfta (n=81) okumaktadır. Veriler, lise öğrencilerinin, "Para……. gibidir; çünkü, ……….” cümlesini tamamlamasıyla elde edilmiştir. İlk bölümde "para” kavramını tek bir sözcükle ifade etmeleri, ikinci bölümde kullandıkları metaforun nedenini açıklamaları, bir gerekçe ya da mantıksal dayanak sunmaları istenmiştir. Verilerin analizinde, üretilen bütün metaforların geçici bir listesi oluşturulmuş, listesi çıkarılan metaforların belli bir metaforu net bir şekilde ifade edip etmediği incelenmiştir. Tüm metaforlar ve gerekçeleri incelenerek, ortak özellikleri belirlenmiş ve bunları temsil edebileceği düşünülen kategoriler oluşturulmuştur. Bulgulara göre, lise öğrencilerinin, para kavramına ilişkin olarak toplam 104 adet geçerli metafor ürettikleri, üretilen bu metaforların on kavramsal kategori altında toplandığı tespit edilmiştir. Araştırmada üretilen metaforlar ve bu metaforlara yönelik olarak geliştirilen kavramsal kategoriler genel olarak değerlendirildiğinde, öğrencilerin paraya yönelik sahip oldukları algıların olumlu bir nitelikte olduğu finansal okuryazarlık bağlamında para kullanımı ve yönetimine ilişkin farkındalık düzeylerinin ise düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Para, Metafor, Ekonomi