Kocadere Havzasında Standartlaştırılmış Yağış İndeksi İle Farklı Zaman Ölçeğinde Kuraklık Analizi

Authors : Gözen Yüceerim, Gülay Yilmaz, Merve Etöz, C. Oğuz Acar

Pages : 70-76

Doi:10.21657/topraksu.655270

View : 25 | Download : 16

Publication Date : 2019-12-24

Article Type : Research

Abstract :Kuraklık, su kaynaklarını, tarımı ve tüm canlıları etkileyen, sosyo-ekonomik zararlara neden olan, bir doğal afettir. Kuraklığın karakteristiklerini belirlemek için pek çok indeks geliştirilmiş olup, kuraklığın izlenmesinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada, dünyada sıklıkla kullanılan bir indeks olan SYİ (Standartlaştırılmış Yağış İndeksi) farklı zaman dilimleri için hesaplanmıştır. Böylece bir meteorolojik kuraklık indeksi olan SYİ’nin farklı periyotlar için tarımsal ve hidrolojik kuraklık açısından yol göstericiliği değerlendirilmiştir. Çalışmada Susurluk Büyük Akarsu Havzası sınırları içinde bulunan Kocadere Havzasına ait 30 yıllık (1987-2016) yağış verileri kullanılmıştır. Havza alanına yerleştirilen yağış istasyonlarından, su yılı (1 Ekim- 30 Eylül) dikkate alınarak elde edilen veriler kullanılarak SYİ, 1 (SYİ-1), 6 (SYİ-6) ve 12 (SYİ- 12) aylık olmak üzere 3 farklı dönem için hesaplanmıştır. Yapılan hesaplamalarla farklı dönemlerdeki kuraklık şiddeti sınıfları belirlenerek, değerlendirmeler için yağış ve akım verilerinden yararlanılmıştır. İndeks değerinin sıfırın altına düştüğü durumlar kurak dönemin başlangıcı kabul edilerek yapılan değerlendirmede; 1987-2016 su yılları arasındaki dönemin, SYİ-1 için %48.34’ü kurak, % 51.66’sı yağışlı, SYİ-6 için % 51.66’sı kurak, % 48.34’ü yağışlı ve SYİ-12 için % 50.00’si kurak, %50.00’si ise yağışlı olarak sınıflandırılmıştır. Aylık SYİ (SYİ-1) değerlerinin ölçülen yağış değerleriyle uyumlu olduğu ve indeks değerini yansıttığı gözlemlenmiştir. 6 aylık SYİ (SYİ-6) değerlerinin ise havza için yağış bakımından önemli bir dönem olan Ekim-Mart ayları arasında düşen yağışın izlenmesi açısından iyi bir gösterge olduğu tespit edilmiştir. Yıllık olarak hesaplanan (SYİ-12) indeks değerleri ise havzada ölçülen yıllık toplam akımlardaki artış ve azalışı açıklamaktadır.
Keywords : Kocadere havzası, kuraklık, SYİ (standartlaştırılmış yağış indeksi