Jeotermal Kaynakların Tarımsal Sulama Suyu Kirliliği ve Kalitesi Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi

Authors : Harun Torunlar, Murat Güven Tuğaç, Gamze Depel, Dilek Kaya Özdoğan, Nevzat Dereköy

Pages : 32-45

Doi:10.21657/topraksu.654783

View : 27 | Download : 16

Publication Date : 2019-12-24

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada; Ankara ili Ayaş ilçesinde bulunan jeotermal kaynakların kullanımlarından sonra ortaya çıkan jeotermal atık suların, bölgede tarımsal amaçlı sulama suyu olarak kullanılan İlhan çayına deşarjı sonrasında bu sularda yarattığı kirlenme ve kalitesinin değişmesi ile yetiştirilen tarımsal ürünler üzerinde oluşturduğu kirlenme potansiyelinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Jeotermal sular, dere suları, jeotermal deşarj suları, yeraltı suları ve içme sularından alınan su örneklerine ait analiz değerleri, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Teknik Usuller Tebliğinde belirtilen eşik değerler olmak üzere çeşitli uluslararası standartlar kullanılarak değerlendirilmiştir. Buğday, domates, şekerpancarı, havuç ve yonca’dan oluşan bitki örneklerine ait analiz değerleri ise, Biyokonsantrasyon indeks değerlerine göre değerlendirilmiştir. Sulama sezonu öncesi ve sonrası olmak üzere iki dönem halinde alınan su örneklerinde ağır metal ve iz elementlerden Arsenik (As); 26.93-234.57 μg L-1, Molibden (Mo); 17.3-67.4 μg L-1, Bor (B); 2.58-8.74 mg l-1 olarak, su kalite parametrelerinden Ec; 3120-7970 μS cm-1, pH; 8.6-9.3, klorür (Cl); 40.64-1140.47 mg l -1, sülfat (SO4); 675.34-5622.91 mg L-1, ve toplam tuz konsantrasyonu 1210.24-5676,8 mg l-1 olarak bulunmuştur. Bitkilerin farklı aksamlarından alınan örnekler için, makro-mikro besin elementleri ile ağır metal ve iz elementler açısından kirlenme potansiyelini ortaya koyan Biyokonsantrasyon indeks değerleri hesaplanmıştır. Değerlendirilmeler neticesinde çalışma alanındaki sulama sularının V. Sınıf (zararlı) su kalitesinde olduğu ve sulama suyu kullanılabilirlik oranı olarak % 33.3’lük bir orana sahip olduğu sonucuna varılmıştır.
Keywords : Bitki, jeotermal kaynaklar, kirlilik