CHOSE LOYSET’TE MODAL YAPI

Authors : Serkan Özçifci

Pages : 30-42

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2022-07-30

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada; bir geç on üçüncü yüzyıl motetinin, Chose Loyset biçimindeki özgün ibâresiyle dikkat çeken tenor partisinin ezgisindeki modal yapı araştırılmıştır. Bunun için; günümüz notasına aktarılan ezgi, Schenkerci yapısal katmanlar anlayışını benimseyen bir yaklaşımla indirgemeci bir analize tâbî tutulmuştur. Sunulan grafik notasyon ve eşliğindeki detaylı açıklamalar üzerinden eserdeki yapısal seslerin tertip ve ilişkileri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Gerçekleştirilen analizle, Ut (F): fa-ut biçiminde formülleştirilen ezginin yanaşık dörtlü bir yapısal iniş sergilediği tespit edilmiştir. Söz konusu inişe, G3 ve F3 perdelerinden ibâret iki terimli bir hareketin eşlik ettiği görülmüştür. Ezginin ilk cümlesinin, finalisten hemen önceki adımda tamamlanmasına bağlı olarak kesintili bir iniş olasılığı tartışılmış, hem Schenkerci kesinti anlayışının hem de kesinti anına kadarki inişin irdelenmesi sonucunda aleyhte görüş bildirilmiştir. Ayrıca yüzey seviyesindeki "modal muğlaklığa” dikkat çekilerek; baskın Protus plagalis sonoritesinin, yapısal inişin baş sesinin farklı bir modal tip dâhilinde ortaya konmasının bir sonucu olduğu saptanmıştır. Görünüşteki yalınlığına karşın ilgi çekici bir içeriğe sahip olan Chose Loyset’in irdelenmesi ile güncel bir analitik yaklaşım üzerinden, anadilimizde son derece sınırlı örnekleri bulunan Orta Çağ müziği analizi alanına özgün bir katkı getirilmeye çalışılmıştır.
Keywords : Chose Loyset, motet, modal yapı, Orta Çağ müziği, Schenker