Orta Aras Havzası’nda Bir Orta Tunç Çağı Kalesi: Çalıgüney

Authors : Ayhan Yardimciel, Emine Gizlenci

Pages : 387-410

View : 17 | Download : 17

Publication Date : 2017-01-01

Article Type : Research

Abstract :Orta Aras Havzası, Güney Kafkasya’nın en önemli bölümlerinden biridir. Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki Kars, Iğdır ve Doğubayazıt Ovası’nın dâhil olduğu bu bölüme Anadolu sınırları dışında Ermenistan’ın kuzeyi, kuzeybatısı ve güneyi, Nahçıvan’ın tamamı ve Kuzeybatı İran dâhil olmaktadır. Orta Aras Havzası, İlk Tunç Çağı’nda Kura-Aras, Orta ve Son Tunç Çağı’nda ise Aras Boyalıları Kültürü’nün çekirdek alanını oluşturmuştur. Bölgenin önemi, şüphesiz sahip olduğu yer altı ve yer üstü zenginliklerinden kaynaklanmaktadır. İlk Tunç Çağı’nda etkili olan Kura-Aras Kültürü Orta Aras Havzası’nın bahsedilen coğrafyalarında güçlü bir şekilde temsil edilirken, sonraki bin yılda ortaya çıkan Aras Boyalıları Kültürü’nde durum oldukça farklıdır. Kültüre ait merkezlere Nahçıvan’da yoğun Ermenistan’da ise kısmen ulaşılmışken diğer bölgelerde kültüre ait arkeolojik materyaller daha çok nekropol alanlarından elde edilmektedir. Kars’ta da durum farklı değildir. Kars Arkeoloji Müzesi’nde bu kültüre ait keramiklerden dokuz tanesi Iğdır’dan satın alma yolu ile müzeye kazandırılmıştır. Bunun dışında kalan diğer monokrom keramikler ise Ani Nekropolü kazılarında ortaya çıkarılmıştır. Son dört yıldan beridir bölgede yaptığımız sistematik araştırmalar ile kültüre ait olabilecek merkezlerin izleri sürülmüştür. Önemli sonuçların kayda alındığı bu çalışmalarda ilk kez 2016 yılında bir merkezin tespiti arkeolojik materyal ile belgelenebilmiştir. Çalıgüney Kalesi ismi ile kayıtlara geçen bu kale Orta Tunç Çağı ile belirginleşen mobil pastoral gruplarca inşa edilmiştir
Keywords : Orta Aras Havzası, İlk Tunç Çağı, Orta-Son Tunç Çağı, Aras Boyalıları Kültürü, Çalıgüney Kalesi.