ALAY GAZETESİ (1920) ÖRNEĞİNDE MODA, KADIN FİGÜRÜ VE BATILILAŞMA

Authors : Yaşar Zorlu

Pages : 1-24

View : 18 | Download : 8

Publication Date : 2015-08-03

Article Type : Research

Abstract :Tanzimat’ta Batı modeliyle hızlanan değişim süreci Türkiye’de yeni bir aydın zümresi ortaya çıkarmıştır. Bu yeni aydınlar/gazeteciler 1860’lardan itibaren çıkardıkları genel gazetelerde, kadın ve mizahî yayınlarda Osmanlı toplumsal yapısına eleştiriler getirmişler, eleştiri ve çözüm önerilerinde Batı düşüncesi belirleyici olmuştur. Bu süreçte gazeteler topluma dönük araçlar olarak Osmanlı-Türk modernleşmesinde önemli bir rol üstlenmişlerdir. Yazarlar ve çizerler medeniyet tasavvurlarını açıklamada, toplumsal sorunların eleştirisinde sıklıkla kadın ve kılık-kıyafet üzerinde durmuşlardır. Zira kadının durumu ve dış görünüş genellikle Türk modernleşmesinin başarısının bir ölçütü olarak görülmüştür. Bu bağlamda II. Meşrutiyet’ten itibaren mizahî yayınlarda bolca Avrupaî kadın figürleriyle, moda ve reklam içerikli materyalle topluma Batı tarzı bir yaşam biçimi sunulmuştur. Mütareke’de çıkan mizahî yayınlar da aynı yayın politikasını sürdürmüştür. Bu kapsamda çalışmanın birincil kaynağını Aka Gündüz editörlüğünde işgal koşullarında İstanbul’da 1920’nin ilk çeyreğinde 12 sayı çıkarılabilen Alay gazetesi oluşturmaktadır. Milli Mücadele’yi destekleyen Alay, toplumsal değişimin Batılılaşma yönünde gelişmesini sağlayan bir politika izlemiştir. Özellikle karikatüristleri karikatürlerinde Avrupaî hayat tarzını sunuşlarının ve diğer birçok toplumsal sorunun eleştirisinin merkezine, toplumun tüm katmanlarında etkin olabilen kadını ve modayı koymuşlardır. Alay’daki bu tür verilere yoğunlaşarak yürütülen çalışma, toplumsal değişimin yönünün ve niteliğinin nasıl olması gerektiğinin özellikle kadın üzerinden ve kılık-kıyafet sunumlarıyla yapıldığını Alay gazetesi örneği ile açıklamayı amaçlamıştır.
Keywords : Alay Gazetesi, Kadın, Moda, Reklamlar, Batılılaşma, Mütareke Dönemi