Taşlıcalı Yahya’nın "Bana" Redifli Gazelinin Şerhi

Authors : Bahadır Gülden

Pages : 77-91

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2020-01-01

Article Type : Research

Abstract :Taşlıcalı Yahya, divân şiiri geleneğinin mesnevi nazım şeklinde verdiği eserleriyle ve Kanunî Sultan Süleyman’ın oğlu Şehzade Mustafa’nın haksız yere öldürülmesini kaleme aldığı "Şehzade Mustafa Mersiyesi” ile daha çok tanınmakla beraber gazel türünde ortaya koyduğu şiirleriyle de kendini kabul ettirmiş bir şairdir. Bu çalışmada, Mehmet Çavuşoğlu tarafından tenkitli metin olarak hazırlanan Yahya Bey Divânı’ndaki "bana” redifli gazel şerh edilerek şairin şiir dünyası ortaya konulmaya çalışılmıştır. Şairliğinin yanı sıra orduda yeniçeri olan Yahya Bey’in asker kişiliğinin etkilerinin şerh edilen gazelde üslûbuna yansıyıp yansımadığı çalışmanın saptamaya çalıştığı hususlar arasındadır. Yahya Bey ile divân geleneğinin zirve yaptığı XVI. yüzyılın diğer şairlerinden Muhibbî, Fuzulî ve Hayalî Bey’in de "Bana” redifli gazellerinin bulunması; şerhiyapılacak gazelin tercihinde etken olmuştur. Yahya Bey’in "bana” redifli gazelinin ilk altı beytinde klâsik kurgu ve mazmunların dışına çıkılmadığı, ancak yedinci beyitte geleneğin çizdiği şablondan ayrılarak daha özgün bir sanat icrasının gerçekleştiği saptanmıştır. Bu son beyitte şair gerek kişiliğinin gerekse askerlik mesleğinin özelliklerini çok belirgin bir şekilde yansıtmış, gazel boyunca sevgiliye duyulan teslimiyet ve acziyet son beyitte yerini mağrurluğa ve boyun eğmezliğe bırakmıştır
Keywords : Taşlıcalı Yahya, şiir, gazel, şerh, bana