Son Dönem Çağatay Türkçesiyle Yazılmış Misbâhu’l-Envâr Adlı Eserde İlgi Hâli Çekimi ve Belirtili İsim Tamlamaları

Authors : Ümit Eker

Pages : 271-294

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2019-01-01

Article Type : Research

Abstract :Çağatay Türkçesinde ilgi hâli çekimi genel olarak "+nI2ñ” ekiyle sağlanır. Eski Türkçe devrinden Çağatay Türkçesine kadar +nI2 yükleme hâli ekinin de zaman zaman ilgi hâli işlevinde kullanıldığı bilinmektedir. Çağatay Türkçesinde de ekin bu işlevine rastlanmış ve bu durum çeşitli çalışmalarla ortaya konulmuştur. Özellikle Çağatay Türkçesi döneminde Semerkant, Taşkent, Andican, Karşi, Hive, Urgenç ve Harezm ağızlarıyla Kuzey Afganistan Özbekçesinde "+nI2”yükleme hâli ekinin ilgi hâli işleviyle kullanımı yaygındır. Bu çalışmada Çağatay Türkçesinin son döneminde yazılmış Misbâhu’lEnvâr adlı eserdeki ilgi hâli çekimleri incelenmiştir. Üzerinde çalıştığımız Misbâhu’l-Envâr adlı eserde ismin yükleme ve ilgi hâli çekimleri 1 örnek dışında "+nI2”ekiyle sağlanmıştır. Ekle doğrudan ilgisi olması nedeniyle metinde yer alan belirtili isim tamlamaları kuruluşuna göre incelenmiş, bunların istatistikleri çıkarılmış ve böylelikle "+nI2”ekinin bu işlevdeki işlekliği ortaya konulmaya çalışılmıştır
Keywords : Son Dönem Çağatay Türkçesi, İlgi Hâli Eki, Yükleme Hâli Eki, Belirtili İsim Tamlaması