Kıbrıs’ta Niyazi Berkes, II. Meşrutiyet ve Demokrasi

Authors : Mete Kaan Kaynar, Gökhan Ak

Pages : 336-357

View : 16 | Download : 11

Publication Date : 2018-01-01

Article Type : Research

Abstract :Osmanlı coğrafyalarında esas anlamda 1839 yılında Tanzimat Fermanı’nın ilanı ile Tanzimat’la yoğunlaşan modernleşme çabaları, Kıbrıs Osmanlı-Türk toplumu üzerinde Anadolu’ya nazaran daha kuvvetli ve hızlı çağdaşlaşma etkilerinde bulunmuştur. Bunda, adanın İngiltere hâkimiyetine geçmesinin de etkisi yadsınamaz. Nitekim Osmanlı Devleti’nin Rusya ile giriştiği savaştan yararlanan İngiltere, Kıbrıs’ı elde etmek amacıyla Rusya’ya karşı Osmanlı’ya ittifak teklif etmiş ve bu teklifi kabul eden Osmanlı Devleti, 1878 tarihli Kıbrıs Antlaşması ile adanın yönetimini İngiltere’ye devretmiştir. Adanın Anadolu anakarasına bağlı olmaması ve 1878 sonrasında ise İngiliz idaresi altında olması, adadaki mahalli idarenin Osmanlı merkez idaresinden daha bağımsızlaşmasına yol açmış; Kıbrıs Türk toplumunun Anadolu halkına nazaran daha laik-modernist bir karaktere sahip olmasını sağlamıştır. Nihayetinde de Osmanlı’da yaşanan 1908 Hürriyet Devrimi gibi siyasal, sosyal ve kültürel nedenlerle, 20. yüzyılın başlarında Kıbrıs’ta Anadolu’ya nazaran daha liberal-demokratik bir toplumsal yapının varlığından söz etmek mümkündür. Bu çalışmanın ana amacı, 20. yüzyıl başlarında Kıbrıs Osmanlı-Türk toplumunda gözlemlenen demokratik yapılanma ve bunun, Kıbrıs Türklerinin toplumsal yaşamına ve dolayısıyla kitle psikolojisine olan etkilerini, 1908 Lefkoşe doğumlu Türk toplumbilimci Niyazi Berkes’in anıları üzerinden irdelemektir
Keywords : Niyazi Berkes Kıbrıs Kıbrıs Türkleri II. Meşrutiyet Demokrasi