İsrail-Filistin Çatışmasına Yönelik Çin Dış Politikası: Filistin Yanlısı Söylemden Ara Buluculuk Diplomasisine

Authors : Emine Alp

Pages : 148-185

View : 145 | Download : 68

Publication Date : 2023-08-30

Article Type : Research Article

Abstract :Bu çalışmada İsrail-Filistin çatışmasına yönelik Çin dış politikasının dönüşümü ana hatlarıyla incelenmekte ve Çin’ in Orta Doğu bölgesinde yürüttüğü politikayla olan ilişkisine değinilmektedir. Çalışmanın temel argümanı, Çin’in Filistin meselesine dair izlediği politikanın temel güdüsünün pragmatizm olduğudur. Zira Filistinlilere yarım asırdan fazla bir süredir verdiği destek esasen Çin’in Orta Doğu ülkelerinin güvenini alması ve uluslararası statüsünü güçlendirmesi için bir araç olmuştur. Mao sonrası dönemde İsrail ile yakınlaşma Çin’in çatışmadaki Filistin yanlısı tavrında ve tarihi konumunda revizyona gidilmesine sebep olurken ileri teknoloji odaklı gelişen ekonomik bağlar sayesinde Çin-İsrail ilişkileri ivme kazanmıştır. Öyle ki Çin’in Filistin tarafına sağladığı çok yönlü destek kademeli azalmış ve yürüttüğü Filistin yanlısı-İsrail karşıtı politikasından kademeli olarak ara bulucu bir pozisyona doğru evrilmiştir. Bu bağlamda Çin’in çatışmaya yönelik yaklaşımı Orta Doğu politikasıyla paralel bir seyir izlerken Pekin tarafından tasarlanan barış önerileri, değişen bağlama ve Çin’in önceliklerine göre güncellenerek taraflara sunulmuştur. 1990’ların başından itibaren ikili bir politika izleyen Çin, uzlaşmazlığın diplomatik çözümüne yönelik aktif bir politika izlemeyi arzulamış ve iki devletli çözüm modelini savunmuştur. Nitekim Pekin’in son dönemde attığı diplomatik adımlar iki taraf arasında bir denge kurmak istediğinin açık beyanı olmuştur. Ancak bu politikanın arkasında Çin’in küresel aktör olma ve Orta Doğu’da etkin bir güç olma gibi uluslararası hedefleri büyük rol oynamaktadır. Öte yandan çatışmanın doğasından kaynaklanan bir dizi faktör, Çin’in meseleye yönelik yürütmeyi amaçladığı ara buluculuk diplomasisinde elini zora sokabilecek unsurları oluşturuyor.
Keywords : Çin Dış Politikası, İsrail-Filistin Çatışması, Ara Buluculuk Diplomasisi, Barış Önerileri, Pragmatizm