İran’ın Afganistan’da Dini Diplomasi ve İletişim Çalışmaları

Authors : Orhan Karaoğlu

Pages : 323-344

Doi:10.47932/ortetut.1253462

View : 45 | Download : 40

Publication Date : 2023-04-25

Article Type : Research Article

Abstract :Günümüzde uluslararası ilişkiler alanında etkisini artırmak isteyen ülkeler askeri ve ekonomik girişimlerin maliyetlerinden kaçınmak ve iletişimin gücünü kullanarak halkları ikna etmek amacıyla yumuşak gücü ve algı yönetimi stratejilerini kullanmayı tercih etmektedirler. İran’ın bölgesel duruşunda ve algı yönetimi ile etki alanını genişletmesinde Şii jeopolitiği önemli bir yere sahiptir. Orta Asya’nın kilit taşı olarak değerlendirilen Afganistan, tarihi İpek Yolu’nun da ikiye ayırdığı jeopolitik önemi yüksek olan bir ülke olarak dikkat çekmektedir. Afganistan’da yaşanan gelişmelerin etkileri, bulunduğu bölge itibarıyla kendi sınırları dışında da hissedilmiş, bu nedenle birçok ülke Afganistan ile ilgili gelişmelere kendi politikalarında da yer vermiştir. Bu ülkelerden birisi de İran İslam Cumhuriyeti’dir. Afganistan’a sınır komşusu olan İran, bölgesel etki alanını genişletme ve ulusal güvenliğini sağlama gayretleri çerçevesinde Afganistan’da sosyal, siyasi, ekonomik ve güvenlik alanlarında etkinlik göstermeye çalışmaktadır. Bunu yaparken çeşitli enstrümanlar kullanmaktadır. İran bu faaliyetlerinde etnik, mezhepsel, kültürel ve coğrafi yakınlıktan faydalanmaya çalışmaktadır. Çalışmanın temel amacı ABD’nin 2021 yılında Afganistan’dan çekilme kararı ile yönetimi ele geçiren 2. Taliban döneminden önce İran’ın Afganistan’da Şiilik üzerinden uyguladığı algı yönetimi stratejilerini analiz etmektir. Çalışma içerisinde algı yönetimi unsurları ele alınarak, İran’ın çok çeşitli yumuşak güç unsurlarından biri olan Şiiliğin kültürel, dinî ve siyasî boyutu üzerinden kurumlar ve şahısların Afganistan üzerinde oluşturduğu etki alanı incelenecektir.
Keywords : Şiilik, Algı Yönetimi, Afganistan, Dini Diplomasi, İran.