Afrika’da misyonerliğe karşı duruşun silaha bürünmüş ve "terörize" edilmiş hali: Boko Haram

Authors : Gökhan Kavak

Pages : 345-365

Doi:10.47932/ortetut.1242497

View : 72 | Download : 36

Publication Date : 2023-04-25

Article Type : Research Article

Abstract :Afrika’da isminden en fazla söz ettiren örgütlerden biri de Nijerya başta olmak üzere Çad Gölü Havzasında etkisini sürdüren Boko Haram örgütüdür. Nijerya, yarısı Müslüman olmak üzere 200 milyonu aşan nüfusuyla Afrika’da en fazla Müslüman nüfusa sahip ülke konumunda ve köklü bir medrese eğitimi geçmişine sahiptir. Bu ülkede 2000’li yıllardan itibaren varlık göstermeye başlayan örgüt, 2009 yılından itibaren düzenlediği saldırılarla hem sivilleri hem de güvenlik güçlerini hedef alarak on binlerce kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu. Gelinen süreçte örgüt, sadece Nijerya için değil bölge ülkelerinin güvenliği için de ciddi bir sorun oluşturuyor. "Batı eğitimi Haram” anlamındaki "Boko Haram” olarak da isimlendirilen örgütün, "Batı eğitimi”nden kastının aslında misyonerlik ve "Batı kültürü”ne karşı bir tepki olduğu gözlemleniyor. Nitekim Nijerya’daki Müslümanların önemli bir kısmı, Batı eğitimini misyonerlik ile aynı gördü ve bu durum 1900’lü yıllardan itibaren özellikle Nijerya’nın kuzeyindeki Müslümanların meselesi oldu. Nijerya’yı kolonisi olarak yöneten İngiltere’nin de bu topraklarda attığı adımlar batı eğitimine karşı duruşu körükledi. Gerek ülkenin tarihi geçmişi ve İslam dünyasındaki düşünsel dönüşümler gerekse de bugün yaşanan yönetim zafiyeti ile sosyal-ekonomik zorluklar örgütün güçlenmesini körükledi. Bu çalışmamızda, Boko Haram\'ın doğuşuna kaynaklık eden ve bir silahlı örgüt olarak ortaya çıkmasına neden olan etmenler incelenecektir. Çalışmamızın ana ekseninde ise örgütün güncel bir sorun olmaktan ziyade Müslümanların çoğunlukta yaşadığı bir bölgeye yönelik bir asırdan fazla süredir yapılan dış müdahalelerin Boko Haram örgütü örneğindeki etkisi incelenecektir. Araştırmamız ile tartışmaya açmak istediğimiz ana husus ise Boko Haram örgütünün, Nijeryalı Müslümanların yıllar önce misyonerlik faaliyetlerine karşı duruşunun bugün rayından çıkarak/çıkartılarak silaha bürünmüş ve "terörize” edilmiş hali olup olmadığıdır.
Keywords : Nijerya, Boko Haram, terör, misyonerlik, Afrika