ABD’NİN 2003 IRAK SAVAŞI İÇİN İSTEKLERİ KARŞISINDA TÜRKİYE’NİN TUTUMU: NORMLAR-ÇIKARLAR KARŞITLIĞI VAKASI MI?

Authors : Sevilay Z. Aksoy

Pages : 8-47

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2018-12-01

Article Type : Research

Abstract :2003 Irak Savaşı için ABD’nin taleplerinin Türk Parlamentosu tarafından reddedilmesi TürkiyeCumhuriyet tarihinin en çok tartışmaya yol açmış, ihtilaf çıkarmış ve çok müzakere edilmiş dışpolitika kararlarından birisidir. Bush yönetiminin talepleri, şayet Ankara tarafından tamamenkabul edilmiş ve uygulanmış olsaydı, Türkiye’yi ABD liderliğindeki savaş koalisyonunun tarafıyapacak nitelikteydi. Türk hava sahası ABD ve Britanya savaş uçaklarına ve füzelerine sonradanaçılıp savaş esnasında sınırlı lojistik yardım yapılmış olsa da, Parlamento’nun kararı ABD’ninisteklerinin reddi anlamına geliyordu. Bu karar, savaşı önlemeye yetmese de Pentagon’un askeriplanlarını bozdu ve hem Türkiye-ABD ilişkileri hem de Türkiye-Irak ilişkileri üstünde önemlietkisi oldu. Parlamento’nun kararı sadece önemli sonuçlarından ötürü değil aynı zamanda öncesindeki karar-alma sürecinin Türk dış politika yapıcılarının ulusal çıkarların tanımlanmasındaolmasa bile uygulanmasında karşılaştıkları norm-çıkar ikilemini ortaya koymasından ötürü deçok önemlidir. Bu ikileme ilişkin dinamikler Uluslararası İlişkiler’in iki ana davranış mantığı tarafından ortaya konmaktadır: sonuç mantığı ve uygunluk mantığı. Bu makale Ankara’nın 2003Irak Savaşı’na giden dönemde karar-alma mekanizmasını bu iki mantığın bakış açısından, özellikle herhangi birinin ne sebeplerle ve hangi şartlar altında baskın hale geldiği ve yerini diğerinebıraktığı sorularını dikkate alarak incelemektedir
Keywords : Eylem mantıkları, uygunluk mantığı, sonuç mantığı, 1 Mart kararı, 2003 Irak Savaşı, Türk Dış Politikası, Türkiye-ABD ilişkileri, Türkiye-Irak ilişkileri