Yahudi Kutsal Kitabında Mele-i Âlâ: İlahi Konsey

Authors : Eldar Hasanoğlu

Pages : 11-48

Doi:10.31834/ortadoguvegoc.1117102

View : 18 | Download : 8

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research

Abstract :Monoteist inanca sahip olan Yahudiliğin kutsal metinlerinde Tanrı’nın bir meclis ortamında tasvirine rastlanır. İlahi Konsey adı verilen bu oluşum, Yahudilikte kavramsal olarak bulunmasa da kutsal metinlerdeki betimlemeler dolayısıyla yerleşik bir inanış olarak görülür. Yahudilikteki İlahi Konsey anlayışı İslamiyetteki Mele-i Âlâ kavramıyla karşılaştırılabilir. Kutsal metinlerde bu konsey "eda”, "moed”, "kahal” ve "sod” gibi topluluğu ve mahremiyeti ifade eden farklı tabirlerle anlatılır. Konseyin başkanı Tanrı’dır ve toplantılara katılımcı olarak Tanrı’nın Oğulları, Melek, Kutsallar, Şeytan gibi üyeler iştirak eder. Bu göksel meclisin toplantı mekânından sembolik bir dille bahsedilir. İlahi Konsey’in önceleri Sina ve Siyon dağlarında toplandığı anlatılırken daha sonra kutsal mabet de toplantı mekanı olarak kabul görmüştür. Yahudilikte Tanrı’nın fiziki varlığı olmaması dolayısıyla bu betimlemelerin sembolik anlam taşıdığı unutulmamalıdır. İlahi Konsey anlayışı sadece Yahudilere özgü olmayıp eski çağlarda bölgenin diğer halklarının din kültüründe de kendisine rastlanır. Bu nedenle bazı araştırmacılar bu motifi Yahudiliğin bölge halkından etkilenmesi bağlamında gündeme taşımışlardır. İlahi Konsey’i ifade eden kavramlar, konseyin yapısı, üyeleri, toplanma yerleri vs gibi hususlar üzerinde mukayeseli araştırmalar yapan uzmanlar eski İbranilerin de bölge halkları gibi çoktanrıcı olduklarını, ancak M.Ö. 6. yüzyılda onu bırakıp tektanrıcılığı benimsediklerini iddia etmiş ve İlahi Konsey olgusunu da bu yaklaşıma kanıt sunmuşlardır. Buna karşın, konuya dini perspektiften yaklaşan bazıları da kutsal metinlerin içeriğini analiz yaparak ileri sürülen iddiaların tutarsız olduğunu savunmuş ve Yahudilikle bölge halkları arasındaki müşterek dini söylemin etkilenmeye delil olarak değerlendirilmemesi gerektiğini belirtmiş, çeşitli argümanlarla politeizm iddialarını çürütmüşlerdir.
Keywords : Yahudilik, İlahi Konsey, Tanrı, Politeizm, Monoteizm, Eski Ortadoğu