ERZURUM KONSOLOSLUK RAPORLARINA GÖRE 20. YÜZYIL BAŞLARINDA DİYARBAKIR TİCARETİ

Authors : Kemal Saylan

Pages : 243-261

Doi:10.31834/kilissbd.482130

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2018-12-24

Article Type : Research

Abstract :Hint ve İran ticaretinin kavşağında bulunması, tarihsel süreç içinde Diyarbakır’ın idari ve iktisadi merkez olmasını beraberinde getirmiştir. Ancak 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupalı devletlerle yapılan ticaret anlaşmaları ve buharlı gemi ticaretinin ön plana çıkmasıyla birlikte Anadolu’nun iç bölgelerinde bulunan bazı şehirler ticari anlamda gerilemeye başlamıştır. Bu duruma Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu siyasi, ekonomik ve sosyal gerilemenin de etkisi büyüktür. Bununla birlikte Diyarbakır’ın önemli bir tarım potansiyeline sahip olması Avrupalı devletlerin ilgisini buraya yöneltmiştir. Özellikle İngilizler, Diyarbakır’ı Erzurum konsolosluk bölgesine dâhil ederek buradaki ticari faaliyetlerini artırmışlardır. Bu durumun en güzel göstergelerinden biri konsolosluk raporlarında Diyarbakır Vilayetine önemli bir bölümün ayrılmış olmasıdır. Toplam sayısı 11 olan bu raporlar, 1900-1913 yılları arasındaki verileri ihtiva etmektedir. Raporlarda Diyarbakır’dan yapılan başlıca ihracat ve ithalat kalemleri yer almaktadır. Raporlarda ayrıca vilayetin ticaret potansiyelinin ne kadar olduğu ile ilgili bilgiler bulunmaktadır. Bu çalışma; İngilizlerin Erzurum Konsolosluk Raporları esas alınarak 20. yüzyıl başlarında Diyarbakır’ın ticaret potansiyelini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışma vilayet dâhilinde ihracat ve ithalata konu olan ürünlerin tespit edilmesine yardım edecektir.
Keywords : Diyarbakır, Konsolosluk, Rapor, Ticaret