Korykos’tan Üç Kaya Mezarı ve Buluntuları Üzerine Bir Değerlendirme
Authors : Mevlüt Eliüşük, Mehmet Tekocak, Yaşar Ünlü
Pages : 253-288
View : 20 | Download : 6
Publication Date : 2022-05-05
Article Type : Research
Abstract :Dağlık Kilikya Bölgesi’nin önemli kentlerinden birisi olan Korykos’un ismine ilk olarak, III. Antiokhos’un (MÖ 223-187) Ptolemaiosları Anadolu’nun tamamından çıkarmak amacıyla (MÖ 197) başlattığı askeri harekâtın ilk zamanlarında Kilikya’da ele geçirdiği kentler arasında rastlanmaktadır. Bu veri kentin Helenistik Dönem’de iskân gördüğünü işaret etmektedir. Ancak bu döneme tarihlenen kent merkezindeki tek kalıntı polygonal teknikle örülmüş bir duvardır. Kentte Hellenistik Dönem’den bu denli çok az kalıntının ulaşmış olması, Roma Dönemi, Geç Antik Dönem ve Orta Çağ’da kentin yoğun iskân görmesiyle açıklanmaktadır. Korykos kent merkezi ve çevresinde polygonal taş duvarlı mezarlar, tholos mezarlar, tapınak planlı mezarlar, tonozlu mezarlar, kaya mezarları, lahitler ve chamosorionlardan oluşan zengin mezar çeşitliliği görülmektedir. Bu mezar tiplerinden sayıca en fazla olanı ise kaya mezarlarıdır. Bugüne kadar bu kaya mezarları ile ilgili yapılan çalışmalarda MS 2. yüzyıl öncesine tarihlenen herhangi bir kaya mezarından söz edilmemektedir. Ancak 2003 yılına gelindiğinde bir karayolu inşası sırasında tesadüfen rastlanılan ve bu makalenin konusunu oluşturan üç kaya mezarı ve buluntuları buradaki mezarların daha da erken tarihlerden itibaren var olduğunu ortaya koymuştur. Söz konusu bu mezarlar kentte çok fazla karşımıza çıkan kaya mezarı geleneğinin bugüne kadar yapılan çalışmalarda ileri sürüldüğü gibi MS 2. yüzyıla ait olmadığını, geleneğin MÖ 1. yüzyıla kadar gittiğini somut olarak ortaya koymuştur. Hellenistik Dönem’de Korykos kent merkezinin dışında kalan alanlarda dağınık vaziyette kırka yakın polygonal taş duvarlı mezar tespit edilirken, merkezde bu dönemde bir nekropol alanına rastlanmaz. Bu durum bölge üzerine yapılan araştırmalarda kremasyon gömü geleneğinin varlığı ile açıklanmaktadır. Bu çalışmada ele alınan II Nolu Mezar’da tespit edilen ve kremasyon amaçlı kullanıldığı düşünülen bir stamnoid pyxis’in varlığı, Korykos’ta kremasyon gömü geleneğini gösteren oldukça önemli bir buluntu olarak karşımıza çıkmıştır. Böylece kentteki kaya mezarlarının Geç Hellenistik Dönem’de kremasyon gömü için kullanıldığı da çok net bir şekilde kanıtlanmış olmaktadır. Ancak Korykos’ta Helenistik Dönem’de inhumasyon gömü geleneğini ile ilgili net bir bulgu ve bilgi henüz mevcut değildir. Buna karşın bu mezarlarda ele geçen buluntular, inhumasyon gömünün MS 1. yüzyılda Korykos kaya mezarlarında uygulandığını göstermesi bakımından son derece önemli bir veri olmuştur. .Keywords : Kilikya, Dağlık Kilikya, Korykos, Kaya Mezarı, Kremasyon, Ölü Gömme Geleneği.