Knidos Dorik Stoa (Sostratos ?): Stilistik Değerlendirme

Authors : Zeliha Gider Büyüközer

Pages : 131-164

View : 15 | Download : 11

Publication Date : 2020-05-01

Article Type : Research

Abstract :Knidos antik kentinin batısında, "Korinth Tapınak Terası” olarak adlandırılan üçüncü terasın güney sınırında, dor düzeninde inşa edilmiş bir stoanın kalıntıları yer almaktadır. Doğu-batı doğrultulu uzanan yapının ön cephesi güneye, büyük limana bakmaktadır. Stoa, I planlı, iki nefli, tek katlıdır. Bugün alanda çok sayıda mimari blok ile yapının doğal kayaya oyulan kısımlarının bir bölümü görülebilmektedir. Stoa, Knidoslu ünlü mimar Sostratos tarafından inşa edilen ve antik kaynaklarda "pensilis ambulatio (asma yürüyüş salonu)” olarak aktarılan yapı kompleksi ile bağdaştırılmış, bu nedenle de genel olarak MÖ 3. yüzyılın ilk yarısında inşa edildiği kabul edilmiştir. Ancak bu tarihlendirme esnasında araştırmacılar yapının mimari bloklarının stiline hiç değinmemiştir. Bu çalışmada Dorik Stoa’nın mimari blokları detaylıca ele alınarak, stil özellikleri belirlenmiş ve bu stil özellikleri bölgedeki ve Anadolu’daki yapılarla karşılaştırılarak, yapının inşa edildiği dönem sorgulanmıştır. Stoanın mimari elemanlarından dor başlıkları, triglif metop bloklarının düzenlenişi ve triglif kulaklarının biçimi özellikle Ptolemaioslar’ın sponsorluğunda inşa edilen yapılarla uyum içindedir. Bunun yanı sıra ionik yivli sütun tamburları, arşitrav bloklarında taenia, regula ve guttaenın işlenişi, geison bloklarında mutulus-guttaenın düzenlenişi ve geison tacı olarak kullanılan kyma reversalı şahingagası profilinin stili MÖ 3. yüzyıl yapılarıyla bağdaşmaktadır. Tüm bu veriler doğrultusunda, Knidoslu ünlü mimar Sostratos ile bağlantılı olduğu düşünülerek MÖ 3. yüzyılın ilk yarısına tarihlendirilen Dorik Stoa’nın mimari elemanlarında görülen stil özelliklerinin de bu tarihi desteklediği sonucuna varılmıştır. Dorik Stoa’nın mevcut kalıntıları, bu yapıyı Sostratos’un "pensilis ambulatio” yapı tarzı ile bağdaştırılabileceğini düşündürmektedir. Sostratos MÖ 323-270 yılları arasında kariyerinde aktif rol oynamıştır. Yazıtlardan elde edilen veriler ve mimari blokların stil özellikleri yapının MÖ 290-270 yılları arasında inşa edilmiş olabileceğini göstermektedir.
Keywords : Anadolu, Knidos, Sostratos, Stoa, Dor Düzeni