KARAMAN MÜZESİ’NDEN BİR GRUP SİYAH FİGÜRLÜ LEKYTHOS

Authors : Ertekin M. Doksanalti

Pages : 75-106

View : 19 | Download : 10

Publication Date : 2011-05-01

Article Type : Research

Abstract :Karaman Arkeoloji Müzesi, Klasik Eserler Koleksiyonunda altı adet siyah figürlü, omuzlu lekythos bulunmaktadır. Bu çalışmanın ana konusu Karaman Arkeoloji Müzesi, siyah figürlü omuzlu lekythoslarının form ve stilistik özelliklerine göre tarihlendirilmesi ve lekythosların atölye, ressam ya da ressamın bağlı olduğu sanat çevresinin belirlenmesidir. İkinci derecedeki diğer hedef ise bu lekythosların olası çıkış yerlerinin veya merkezlerinin belirlenmesidir. Ne yazık ki tümü de satın alma yoluyla koleksiyona kazandırıldığı için Müze kayıtları, bu lekythosların çıkış yerleri ve merkezleri ile ilgili kesin yargıya varmamıza çok yardımcı olamamaktadır. Bununla birlikte bu konuda, son yıllardaki bilimsel kazılarda açığa çıkan buluntular ve yakın çevre Müze koleksiyonları ışığında sadece olasılıklar değerlendirilecektir. Lekythoslar, Geç Klasik Dönemde yerlerini aynı fonksiyona sahip olan Unguentariumlara bırakıncaya dek Grek Dünyasında kozmetik ve merhem kabı olarak kullanılan popüler bir formdur. Aynı zamanda önemli bir mezar hediyesi olan lekythoslar, özellikle Arkaik ve Klasik Dönemlerde Attika’da büyük miktarlarda üretilmiştir. ‘Siyah Figür Tekniği’, M.Ö. 6. yüzyılın son dörtlüğünde yerini teknik açıdan daha kullanışlı olan ‘Kırmızı Figür Tekniğine’ bırakmıştır. Ancak M.Ö. 5. yüzyılın ortalarına dek, Edinburgh Ressamı, Haimon Ressamı, Beldam Ressamı gibi ustalar ve atölyelerinde ‘Siyah Figür Tekniğinde’ bezenmiş lekythoslar, popülerliğini bir müddet daha korumaya devam etmiştir. Karaman Müzesinde sergilenen Siyah Figür tekniğinde bezenmiş lekythosların tümü M.Ö. 6. yüzyılın ikinci dörtlüğünde görülmeye başlanan ‘omuzlu lekythos’ (Shoulder Lekythos-standart type) formundadır. Karaman Lekythosları, boyutları ile Type II, secondary shape grubunda değerlendirilmektedirler. Stil özellikleri genel anlamda kalitesiz olup, ikinci derecedeki ve dikkatsiz bezenmeleri ile de dikkati çekmektedir. Söz konusu lekythoslar, form ve stilistik özelikleri ile M.Ö. 6. yüzyılın son yılları ile M.Ö. 5. yüzyılın ilk yarısına tarihlendirilmektedirler. Karaman lekythosları -bir örnek dışında (no 4)- kil yapıları ile Attika üretimine yakındırlar. Ancak kil analizi yapılmaksızın bu konuda kesin yargıya varmak doğru değildir. Bu çalışmada Karaman Müzesi lekythosları, gövde bezemelerine göre üç grupta incelenmektedir; Figür Bezemeli (no 1-2), Sarmaşık, Palmet (bitkisel) Bezemeli (no 3-4) ve Siyah Gövdeli (no 5-6) Lekythoslar. Karamandaki figürlü lekythoslar, bağlı oldukları ‘Horoz Grubu’ ve ‘Haimon Grubu’ ya da ‘Haimon Grubu Tarzı’nda çalışan atölyeler ile ilgili alt bir stil çevresinde değerlendirilmektedirler. Karaman Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen Klasik Eserler Koleksiyonundaki altı adet, siyah figürlü, omuzlu lekythos, Müze kayıtlarına ve son yıllardaki kazı buluntularına göre Güneybatı Anadolu (Iasos) ve Kilikya Bölgesi (Kelenderis?) kıyı kentleri ile ilişkilidir
Keywords : Karaman Müzesi, lekythos, siyah figür tekniği, ‘Horoz Grubu’, ‘Haimon Ressamı ve Grubu’, İskitler