DIOKAISAREIA’DAKİ (DAĞLIK KILIKIA) PODYUMLU TAPINAK İÇİN TARİHLEME VE KÜLT ÖNERİSİ

Authors : Deniz Kaplan

Pages : 173-200

View : 16 | Download : 7

Publication Date : 2012-05-01

Article Type : Research

Abstract :Diokaisareia’daki Podyumlu Tapınağı konu edinen bu çalışmanın hedefi, yapı için yeni bir tarih önerisinde bulunmak ve tapınakta hangi tanrısal kimliğin tapınım gördüğüne ilişkin öneri sunmaktır. Yeni tarih önerisi için yapıya ait olduğu önerilen Korinth başlıklarının stil analizinden faydanılmıştır. Kült önerisi için ise kentte ele geçen bir yazıttan yola çıkılarak, yapının tarihlendiği dönem içerisinde Doğu Dağlık Kilikia’nın siyasi yapısı ve Diokaisareia’nın Roma kenti olma süreci irdelenmiştir. Podyumlu Tapınağa ait başlıklar için Wannagat’ın yapmış olduğu öneriyi de kapsayan; ancak daha geniş bir zaman aralığına M.Ö. 10 – M.S. 40/41 yılları arasına ait olduğu önerilmiştir ve tapınağın da, bu tarihlere ait olması daha uygun görülmüştür. Ardından tapınak için önerilen bu tarih aralığı, yerleşimin Tiberius Dönemi’nde Diokaisareia adıyla bir Roma kentine dönüştürülmesi dikkate alınarak, daha da netleştirilmiş ve tapınağın yapım tarihi için Tiberius Dönemi önerilmiştir. Podyumlu Tapınakta tapınım gören tanrısal kimliğe ilişkin önerimiz için kentte ele geçen bir yazıt, bize yardımcı olmuştur. Bu yazıtta İmparator Tiberius, Tanrı’nın oğlu, kentin kurucusu ve kurtarıcısı olarak anılmıştır. İmparatorun kente ilgisinin ve yardımlarının sonrasında ithaf edildiği anlaşılan bu yazıt, Tiberius kültü için kanıt olarak kabul edilmiş ve Podyumlu Tapınağı’nda İmparator Tiberius’un kültü için inşa edilen yapı olduğu önerilmiştir. Yazıttan yola çıkarak yapılan öneriyi destekleyen başka verilerde mevcuttur. Burada vasal krallar ve imparatorluk kültü politikaları dikkat çekicidir. Iudeia, Dağlık Kilikia ve Mauretania’daki vasal krallar, imparator kültlerinin kurulmasına ve tapınaklarının inşa edilmesine özellikle özen göstermişlerdir. Dağlık Kilikia’da vasal kralların zamanında sadece imparatorluk kültü tapınakları inşa edilmiştir. Dolayısıyla Diokaisareia’da vasal kralların zamanında inşa edildiğini önerdiğimiz Podyumlu Tapınağın da, imparatorluk kültü anıtı olması kuvvetli bir olasılıktır. Çalışma içerisinde Podyumlu Tapınak ile ilgili bir diğer irdelenmiş olan özellik, yapının kent içerisindeki konumudur. Tapınağın Zeus Olbios Temenosu’nun hemen yanında ve çevresinde oluşturulan yeni kent merkezinde olması, önemli bir seçimdir. Burada dikkati çeken asıl ayırt edici özellik, Zeus Olbios Temenosu’na ait duvar ve tapınağın arka duvarının birbiriyle bir bütün halinde inşa edilmiş olmasıdır. Bu durum, yerleşimin yeni adı olan "Diokaisareia” ile de bütünlük oluşturur. Din ve siyasi gücün birbirine destek olması anlamına gelen bu bütünlüklü yaklaşımla, kentte Tiberius ile birlikte başlayan yeni politik sistemin doğrudan ve etkili propagandası yapılmak suretiyle, vatandaşların imparatora bağlanmaları amaçlanmış olmalıdır.
Keywords : Dağlık Kilikia, Diokaisareia, Podyumlu Tapınak, İmparatorluk Kültü, İmparator Tiberius.