MARDİN MÜZESİ’NDEN BİR GRUP YENİ ASSUR ÇANAK ÇÖMLEĞİ

Authors : Nilgün Coşkun

Pages : 3-32

View : 18 | Download : 10

Publication Date : 2014-05-01

Article Type : Research

Abstract :Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki Yeni Assur varlığı 1990’lı yılların başında yapılan Üçtepe ve Girnevaz kazıları dışında pek bilinmemekteydi. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamında gerçekleştirilen kurtarma projeleriyle son yıllarda özellikle Orta Fırat ve Yukarı Dicle Havzalarında sayıları artan kazılar sayesinde bölgenin Orta Demir Çağ’daki genel görünümü hakkındaki veriler artmıştır. Ancak Yukarı Habur Bölgesi’nin Orta Demir Çağ’daki yerleşim dokusu hakkındaki bilgiler, araştırmaların sınırlı olması nedeniyle yeterli değildir. Orta Fırat Vadisi’ndeki Tille VIII, Yukarı Dicle Vadisi’ndeki Üçtepe 8-7 ve Ziyarettepe gibi büyük Yeni Assur kentleri ile beraber Kavuşan V, Hakemi Use I, Gre Dimse, Harabe Bezikan, Salat Tepe, Aşağı Salat ve Hirbemerdon IVb gibi kırsal yerleşme yerleri ve Yukarı Habur Vadisi’ndeki Girnevaz I-V. Tabakalarda ele geçen çanak çömlekler Yeni Assur Krallığı’nın özellikle Yukarı Dicle Havzası’ndaki yerleşim dokusu hakkında bilgi sağlar. Ancak şimdiye kadar Tille ve kısmen Lidar hariç kazısı yapılan merkezlerde bulunan Yeni Assur dönemi çanak çömlek malzemeleri, yıllık raporlar ve bazı makaleler dışında, tam olarak yayınlanmış değildir. Bununla birlikte çanak çömlek kültürünün Güneydoğu Toros silsilelerinin güneyindeki kuzey yayılımı aşağı yukarı ortaya konmuş bulunmaktadır. Bu sınırın batıda Fırat Nehri’nden doğuda Batman Suyu’nun batısına kadar genişlediği anlaşılmaktadır. Kazılarda çıkan Orta Demir Çağ çanak çömlekleri ile beraber Güneydoğu Anadolu yüzey araştırmalarında bulunmuş ve bölge müzelerine satın alma yoluyla kazandırılmış çok sayıda Yeni Assur çanak çömleği vardır. Bu yazıda Mardin Müzesi koleksiyonuna satın alma yoluyla kazandırılmış bir grup Yeni Assur çanak çömleği incelenmiştir. Mardin Müzesi’nde geniş bir satın alma koleksiyonu ile temsil edilen Orta Demir Çağ-Yeni Assur Dönemi’ne ait incelediğimiz çanak çömlekler Kuzey Suriye, Kuzey Irak ve Güneydoğu Anadolu Yeni Assur merkezleri çanak çömlek geleneği ile birliktelik halindedir. Satın alma eserlerin çıkış yerleri her ne kadar belirsiz olsa da söz konusu malzemenin Güneydoğu Anadolu kökenli olabileceğini söylemek yerleşim dokusundaki yoğunluk göz önüne alındığında yanlış olmayacaktır
Keywords : Orta Demir Çağ, Yeni Assur, Güneydoğu Anadolu, Mardin Müzesi, Yeni Assur çanak çömleği.