TRALLEIS’TEN BİR EROS YONTUSU

Authors : Murat Çekilmez

Pages : 285-322

View : 14 | Download : 8

Publication Date : 2016-05-01

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada, 2007 yılında Tralleis antik kentinde Prof. Dr. Abdullah Yaylalı başkanlığındaki araştırmalar sırasında bulunan bir Eros heykeli ele alınmaktadır. Antik dönemde Karia Bölgesi sınırları içinde kalan Tralleis antik kentinin kalıntıları Aydın ili, Topyatağı mevkiinde yer almaktadır. Yapılan araştırmalarda kentin Hamam-Gymnasium kompleksi, konut alanları, nekropolü ve diğer yapıları konusunda ayrıntılı bilgilere ulaşılmıştır. Çalışma kapsamında değerlendirilen yontu, kentin büyük bir bölümünü kapsayan Aydın Jandarma Eğitim Taburu’na yakın bir bölgede, kentin batı nekropolisi sınırları içinde yapılan yüzey araştırmaları sırasında bulunmuştur. Arazide, yüzeyde ters şekilde duran eserin uzun yıllar açıkta kaldığı ve arazinin sürülmesi sırasında bir bölümünün tahrip olduğu anlaşılmıştır. Orta gözenekli, beyaz mermerden yapılan Eros heykelinin belinden alt kısmı ile elleri ve üzerine oturduğu kaidesi kırılmıştır. Tipolojik özellikleri ve duruşu, bu yontunun kaide üzerinde oturarak uyuyan bir Eros’a ait olması gerektiğini göstermiştir. Belinden altı kırık olmasına rağmen benzer tipteki yontulardan yola çıkılarak heykel tanımlanmış ve tamamlama önerisi sunulmuştur. Bu öneriye göre olasılıkla bir kaide (destek) ya da altlık üzerinde oturan Eros, sağ bacağını dizinden bükerek yukarı kaldırmış, ellerini sağ dizinin üzerinde birleştirip başını ellerine dayayarak uyumaktadır. Korunan hatlarına göre Eros, 4-5 yaşlarında bir çocuk görünümünde verilmiştir. İlk örnekleri İÖ 5. yüzyıl terrakotta figürinlerinde, 4. yüzyılda ise serbest yontularda görülen oturarak uyuyan Eros motifi, Hellenistik ve Roma İmparatorluk Dönemi boyunca sevilerek kullanılmıştır. Roma İmparatorluk Dönemi’nde çok sayıda kopyası üretilen tipin özellikle lahitlerde ve mezar kabartmalarında tercih edildiği tespit edilmiştir. Dönem örneklerinde figürlere yay, meşale, gelincik/haşhaş demeti eklenerek bu figürler Hypnos - Somnus adıyla anılmıştır. Figürlerin ikonografik olarak geçici derin uykuyu, hayatın sona erişini ya da ölümden sonraki yaşamı simgelediği düşünülmektedir. Bu heykelin tipi ve duruşu, diğer çağdaş merkezler ve kontekstlerdeki buluntularla karşılaştırılarak tarihlendirme yapılmıştır. Yapılan stilistik ve tipolojik incelemeler, Tralleis yontusunun Roma İmparatorluk Dönemi stili içinde Flaviuslar Dönemi modasını yansıttığını göstermiştir
Keywords : Karia, Tralleis, Heykel, Eros, Flaviuslar Dönemi, Roma İmparatorluk Dönemi.