LATE ROMAN POTTERY FROM A BUILDING IN KLAZOMENAI

Authors : Mehmet Gürbüzer

Pages : 123-176

View : 16 | Download : 7

Publication Date : 2018-05-01

Article Type : Research

Abstract :Çalışmanın konusunu, Klazomenai HBT sektöründe 1990 ile 2001 yılları arasında gerçekleştirilen kazılarda ortaya çıkarılan Geç Roma dönemine ait muhtemelen bir çiftlik yapısı ve buradan ele geçen seramikler oluşturmaktadır. Büyük oranda tahrip olan yapının planı tam olarak belirgin değildir. Çiftik yapısından günümüze ancak yedi mekan ulaşabilmiştir ve bunlardan işlevi tespit edilebilenler sıralanacak olursa kuzey ve güneyde iki avlu, doğuda bir triclinium (yemek odası), kuzeydoğuda bir depodur. Kuzeydeki taş döşemeli avlu yapının ana avlusunu oluşturmakta, güneydeki avlunun merkezinde bir sarnıç yer almaktadır. MS 5. yüzyılın başında inşa edilen yapının yaklaşık iki yüz elli yıla yakın bir süre kullanım gördükten sonra MS 630/40’taki Arap istilası ile terkedildiği anlaşılmaktadır. Çiftlik yapısından ele geçen seramikler üç ana grupta toplanmaktadır. Afrika Kırmızı Astarlı seramikler (ARS) ve Geç Roma C (LRC) seramiklerini kapsayan ince mallar yapıdaki en yoğun buluntu grubunu oluşturmaktadır. MS 400 dolayları ile birlikte Klazomenai’de görülmeye başlayan ARS seramikleri kent piyasasında yaklaşık elli yıl varlık göstermiş ve yüzyılın ortaları ile birlikte yerini LRC seramiklerine bırakmıştır. Klazomenai’de sınırlı sayıda temsil edilen ARS repertuvarı içerisinde; Hayes Form 45/46, Hayes Form 59B, Hayes Form 61B, Hayes Form 61C ve Hayes Form 66 sayılabilir. Klazomenai’de ince malların neredeyse tamamına yakınını oluşturan LRC’ler, Hayes Form 4 ve Hayes Form 8 haricinde tüm örnekleri ile kentte izlenebilmektedir. Söz konusu formlardan kentte en baskın ve en popüler olan Form 3 ise tüm varyasyonları ile tespit edilmiştir. İkinci gruptaki amphoralar arasında LR 1A, LR 1B, LR 2, Keay 57 ve M 273 olmak üzere beş farklı tip görülmektedir. Bunlar içerisinde LR 1A'nın diğer örneklerden daha yoğun ele geçtiği, buna karşın diğer dört tipin aynı orana sahip olduğu söylenebilir. Yapıda ele geçen son seramik grubu ise pişirme kaplarını, maşrapaları ve leğenleri içermektedir. Yayında ilk olarak, yapıda ele geçen seramikler işlevlerine ve üretim yerlerine göre sınıflandırılmasından sonra bu ana sınıflama içerisinde de seramiklerin form ve tipolojilerine dayalı alt sınıflamalar oluşturulmuştur. Yapının türü ve işlevi belirlenerek, eldeki diğer bulgular ile birlikte Geç Roma döneminde Klazomenai’nin yerleşim modeli hakkında fikir sahibi olmak amaçlanmaktadır. Klazomenai’nin Roma öncesi erken dönemleri son derece iyi çalışılmasına ve bu dönemlere ilişkin tatmin edici bilgilere sahip olunmasına karşın, kentin Geç Roma dönemine ait veriler oldukça sınırlıdır. Bu çalışma, Klazomenai’nin Geç Roma dönemine bir ilk adım niteliği taşımaktadır.
Keywords : Afrika Kırmızı Astarlı, Geç Roma C, amphora, mutfak kapları, çiftlik yapısı.