3 Temmuz 2020 Tarihinde Sakarya İli Hendek İlçesinde Meydana Gelen Havai Fişek Fabrikası Patlamasının Sismik-Akustik Kayıtlar Kullanılarak İncelenmesi

Authors : Fikret Kuran, Süleyman Polat

Pages : 15-26

Doi:10.38213/ohsacademy.816401

View : 14 | Download : 10

Publication Date : 2021-04-30

Article Type : Other

Abstract :03 Temmuz 2020 tarihinde Hendek ilçesi Yukarı Çalıca Mahallesi, Tepeaçma mevkinde faaliyet gösteren, Büyük Coşkunlar Piroteknik Kimya Sanayi Havai Fişek Oyuncak Pazarlama Tic. ve Ltd. Şti. isimli şirkete ait fabrikada art arda patlamalar meydana gelmiş, olayda 7 kişi vefat etmiştir. Yazılı ve görsel basından çıkan haberlerde, patlamaların 50 km çaplı bir alanda şiddetli bir şekilde hissedildiği ifade edilmektedir. Patlamalar sonucunda oluşan hava şoku ve krater gibi fiziksel etkilerin yanı sıra, yer kabuğunda deprem titreşimlerine benzer titreşimler de oluşturmakta, bu titreşimler deprem izleme istasyonları tarafından kaydedilmektedir. Bu titreşimler iki ana dalga fazından oluşmaktadır. Bunlardan birincisi sismik dalgalar, ikincisi ise akustik dalgalardır. Sismik dalgalardan patlamanın yeri ve oluş zamanları, akustik dalgalardan ise patlayıcının cinsi ve miktarı, kriz ortamı devam ederken ve olay yerine gidilmeden, dakikalar içerisinde belirlenebilmektedir. Bu bilgiler kaza veya terör saldırılarının araştırılmasında ve acil durum yönetiminde son derece önemlidir. Bu nedenle, patlamaların zamanlarının, oluş sebeplerinin ve büyüklüklerinin belirlenmesi için farklı mühendislik disiplinlerinin ortak çalışması gerekmektedir. Bu makalede, sismik kayıtlar kullanılarak patlamaların kronolojik olarak zamanları hesaplanmış, patlamalarda infilak eden piroteknik malzemelerin miktarları hesaplanmıştır. Patlamalar sonucu oluşan krater çaplarına göre de infilak eden piroteknik malzemelerin miktarları hesaplanmıştır. Son olarak çevre yerleşimlerdeki hasara bağlı olarak patlamayla oluşan hava şoku basıncı tahmin edilerek, infilak eden piroteknik malzemelerin miktarları hesaplanmıştır. Krater çapları ve hava şoku basıncına göre elde edilen sonuçlar ile, sismik-akustik kayıtlar kullanılarak hesaplanan miktarlar ile karşılaştırılmıştır. Tüm bu değerlendirmeler sonucunda infilak eden piroteknik malzemelerin patlama hızları hesaplanmıştır.
Keywords : HAVAİ FİŞEK, PİROTEKNİK PATLAMA, SİSMİK-AKUSTİK KAYIT, PATLAYICI AĞIRLIĞI, PATLAMA HIZI, TNT