KRİTİMU, GİRİTİM BENİM: TARİHSEL ZORUNLULUĞUN KIYISINDA BİREYSEL TRAJEDİLER

Authors : Ayşe Nur Özdemir

Pages : 56-79

View : 14 | Download : 3

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research

Abstract :XIX. yüzyıl Osmanlı Devleti için parçalanma yüzyılı olmuştur. Her alanda gerilemenin devam etmesi, savaşlarda alınan ağır yenilgiler toprak kayıplarını da beraberinde getirmiştir. Farklı coğrafyalarda yaşayan milyonlarca Türk kaybedilen topraklardan Anadolu’ya göç etmeye başlamıştır. Osmanlı Devleti’nin eyaletlerinden olan Girit Adası da bu topraklardan biridir. Bununla birlikte cephelerde alınan yenilgiler, adada Hristiyan tebaa tarafından başlatılan ayaklanmalar, onların Yunanistan ile birleşme teşebbüsü ve 1912 yılında Balkanların neredeyse tamamına yakınının elden çıkması adadaki Müslümanları olumsuz bir şekilde etkilemiştir. Nihayetinde 1923 yılında Türkiye-Yunanistan arasında yapılan zorunlu göç ile adada kalan son Müslümanlar da adadan ayrılmıştır. Toplumsal olayların, değişmelerin edebiyata yansıması kaçınılmazdır. Türk-Yunan mübadelesi de son çeyrek yüzyılda Türk edebiyatını besleyen önemli kaynaklardandır ve birçok romana konu olmuştur. Sabâ Altınsay’ın Kritimu Giritim Benim isimli romanı bunlardan biridir. Kendisi de mübadil bir aileden gelen Sabâ Altınsay’ın otobiyografik özellikler taşıyan romanı, bir ailenin mübadele öncesinde ve mübadele ile birlikte hayatlarının nasıl değiştiğine odaklanır. Bu makalede, okuyucuya, Girit’teki güç dengelerinin kademeli şekilde değişimi, bir azınlık durumuna gelen Girit Müslümanlarının can ve mal güvenliğini kaybetmesi ve onların adadan ayrılmasıyla ilgili kimi tarihî hikâyeler sunan Kritimu isimli roman, bazı izlekler bakımından ele alınacaktır.
Keywords : Kritimu Giritim Benim, Sabâ Altınsay, roman, Türk-Yunan mübadelesi, göç