Antalya-Elmalı Bölgesinde, Defineci Okültizmi ve Spiritüelleşme Üzerine Sosyolojik Bir Analiz

Authors : Osman Özarslan

Pages : 384-404

Doi:10.17572/mj2023.2.384-404

View : 293 | Download : 203

Publication Date : 2023-12-30

Article Type : Research

Abstract :Arkeoloji, Fransız devriminden sonra ortaya çıkmış bir bilgi biçimi olarak, antik dünyayı en temelde, mimari kalıntılar, ikonografi, nümizmatik, semiyografi, paleografi ve sosyal-fiziksel antropoloji aracılığıyla anlamaya ve anlamlandırmaya çalışır. Defineciler ise arkeolojik kalıntılarla, Süleyman’ın hazinesi ve Belkıs kıssasındakine benzer arketipik hikayeler, kalıntılardaki iz-işaretleri hazinenin kriptosu olarak gören ve bu kriptoyu çözebilecek okült bilginin Türk-İslam formu olan kenz-ül havas ‘ilmi’ne hakim cinci-muskacı-tılsımcı taifesi ve eşkıya söylenceleri aracılığı ile ilişkilenir . Arkeoloji biliminin bilgi üretme biçimi ile definecilerin bilgi üretme biçimi arasındaki gerilim, bu çalışmanın sahasının yapıldığı Elmalı bölgesinde de gözlemlenir. Bu iki bilgi biçimi arasındaki gerilim, özellikle definecilik ve definecilik etrafında dönen okült faaliyetlerle uğraşanların dünyayı anlamlandırma biçimi bizi çalışmanın temel problematiği olan bu senkretik katmanlar nasıl inşa edilir sorusuna götürür. İnşa edilmiş bu katmanların hangi amaçlara hizmet ettiği, işlevlerinin neler olduğu, nasıl işlediği diğer problematikler. Bu çalışmada, tarihsel ve sosyal bir takım süreçlerin sonucunda inşa edilen senkretik katmanların aslında bir tür defineci okültizmi olduğu, bu okültizmin yalnızca tarihsel, dini ve yerel folklorik kaynaklar aracılığı ile değil, sosyal medya aracılığıyla daha katmanlı bir şekilde inşa edildiği anlatılmaya çalışılıyor. Ayrıca, bu okült bilginin definecilik faaliyetleri içerisinde çok merkezi gibi görünse de aslında, bir tür tamamlayıcı bilgi olduğu ve define bulmaktan ziyade, definecilik faaliyetlerinin sürdürülebilir kılmaya yarayan bir moral kod olduğu anlatılmaya çalışılıyor. Elmalı bölgesindeki okültizmin yerel folklorik, tarihsel kaynakları olduğu kadar sosyal medya üzerinden genel ve daha yoğun bir dolaşımı da var. Bu makalenin ele aldığı konulardan birisi de, sosyal medya üzerinden yapılan bu yayınların, okült bilgiyi daha ezoterik hale getirdiği ve bu ezoterikleşmenin aslında define piyasasında dolaşımda olan hem maddi değeri hem de epistemoloji katmanını kontrol altında tutmaya dönük olduğu olacak.
Keywords : Antalya-Elmalı, Define, Okültizm, Ezoterizm, Tılsım, Büyü