Adana Sinemalarının Haritalanması: Yeni/Yerel Sinema Tarihi Çalışmalarında Çoklu Yöntemlerin ve Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanımı

Authors : Aydın Çam, Ilke Şanlier Yüksel

Pages : 289-310

Doi:10.17572/mj2021.1.289310

View : 10 | Download : 5

Publication Date : 2021-06-17

Article Type : Research

Abstract :Adana, 1900’lerin başından itibaren, pamuğa bağlı ekonomisiyle bir sanayi kentine dönüşmüştür. Aynı dönemde, insan hareketliliğinin de merkezinde olan şehrin, toplumsal ve kültürel alanı da ekonomik alanı kadar dinamiktir. Salon ve açık hava sinemaları özellikle 1960–1980 döneminde şehrin toplumsal ve kültürel yaşamının merkezindedir; bu dönemde şehirde 110 sinema mekânı faaliyettedir. Ne var ki, 1970’lerin sonundan itibaren şehrin ekonomisi çökmeye başlar ve sinema da bu çöküşe eşlik eder. Takip eden yıllarda kentsel mekânın da dönüşümüyle birlikte sinema mekânları tarihe karışır. Bugün faaliyette olan sinema kompleksleri dışında, yüzün üzerindeki sinema mekânından çok azının kalıntıları mevcuttur. Sinema mekânlarının bu ölçüdeki yitirilişi, şehrin hafızasının yitirilişine neden olmaktadır. Bu çalışmada Adana’da 1900’lerin başından itibaren faaliyet gösteren sinema mekânlarının konumlarının araştırılması, bulunması ve coğrafi bilgi sistemi aracılığıyla haritalanması aktarılmaktadır. Çalışmada, 1900’den bugüne değin şehirde faaliyet gösteren 125 açık hava ve salon sineması ile sinema kompleksinin konumlarına dair veri, yerel yayınlar ile yerel ve ulusal arşivlerin taranmasıyla, özellikle geçmişte sinema mekânlarında çalışanların ve mahalle muhtarlarının katıldığı sözlü tarih çalışmaları ve alan ziyaretleriyle ve Datathon çalışması gibi yöntemlerin bir araya gelmesiyle oluşan çoklu yöntemle derlenmiştir. Araştırma sonunda, bu veri ArcGIS Desktop coğrafi bilgi sistemi uygulaması aracılığıyla haritaya aktarılmış ve yeni araştırmalara olanak sağlayacak bir sayısal harita üretilmiştir.
Keywords : yeni/yerel sinema tarihi, Adana sinemalarının tarihi, coğrafi bilgi sistemleri, Datathon, veri görselleştirme